رقیب و عتید؛ فرشتگان مراقب و آماده ثبت و ضبط عمل ها و گفتارها

إذْ یَتَلَقَّى الْمُتَلَقِّیانِ عَنِ الْیَمِینِ وَ عَنِ الشِّمالِ قَعِیدٌ/ ما یَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَیْهِ رَقِیبٌ عَتِیدٌ (ق؛17 و 18)

[به خاطر بیاورید] هنگامى را که دو دریافت کننده از سمت راست و چپ در حالی که ملازم و همراه [انسان] هستند [اعمالش را] می گیرند [و ثبت و ضبط مى‏ کنند]؛ هیچ سخنى را انسان تلفظ نمى‏ کند و بر زبان نمی آورد مگر اینکه نزد او فرشته ‏اى مراقب و آماده [براى ثبت و ضبط اعمال ] است.

پی نوشت:

1.غالب مفسران معتقدند که "رقیب" و "عتید" همان دو فرشته ‏اى است که در آیه قبل به عنوان "متلقیان" از آنها یاد شده است، فرشته سمت راست نامش"رقیب" و فرشته سمت چپ نامش"عتید" است، گرچه آیه مورد بحث صراحتى در این مطلب ندارد، ولى با ملاحظه مجموع آیات چنین تفسیرى بعید به نظر نمى ‏رسد( تفسیر نمونه، ج‏22، ص: 250)

2. قعید از ماده قعود به معنی نشسته است. قعید مفرد است با اینکه (متلقیان) تثنیه می باشد این به خاطر آنست که آیه محذوفی دارد و در تقدیر چنین است : اذ یتلقی المتلقیان عن الیمین قعید ، و عن الشمال قعید، که یکی به قرینه دیگری حذف شده است و در اینجا منظور ملازم و مراقب است ، و به تعبیر دیگر مفهوم آیه این نیست که این دو فرشته در سمت راست و چپ انسان نشسته اند ، زیرا انسان گاه نشسته است و گاه در حال راه رفتن ، بلکه این تعبیر کنایه از آن است که این دو همواره با انسانند و مترصد اعمال او می باشند .قابل توجه اینکه در روایات اسلامی آمده است که فرشته سمت راست، نویسنده حسنات است ، و فرشته سمت چپ نویسنده سیئات ، و فرشته اول فرمانده فرشته دوم است ، هنگامی که انسان عمل نیکی انجام دهد ، فرشته سمت راست ده برابر می نویسد ، و هنگامی که عمل بدی از او سر زند ، و فرشته سمت چپ می خواهد آن را بنویسد ، فرشته اول می گوید : عجله مکن . لذا او هفت ساعت به تاخیر می اندازد ، اگر پشیمان شد و توبه کرد چیزی نمی نویسد ، و اگر توبه نکرد تنها یک گناه برای او می نویسد. (تفسیر نمونه)

3. اصل لغت لفظ: پرت کردن/ تلقی: دریافت / رقیب: مراقب/ عتید: آماده، مهیا.