انفاق و بخل و شُحّ

1. إنَّمَا أَمْوَالُکُمْ وَ أَوْلادُکُمْ فِتْنَةٌ وَ اللَّهُ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِیمٌ(15)فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَ اسْمَعُوا وَ أَطِیعُوا وَ أَنْفِقُوا خَیْرًا لأنْفُسِکُمْ وَ مَنْ یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (تغابن: 16)

اموال و فرزندانتان فتنه[ = آزمایش] اند و خدا نزدش پاداش عظیم است/ پس تا می توانید از نافرمانی خدا پروا کنید و بشنوید و اطاعت کنید و انفاق کنید که برایتان بهتر است و کسانی که از بخل نفس محفوظ بمانند آنها اهل فلاح و رستگاری اند.

2. وَ یُؤْثِرُونَ عَلى‌ أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ کانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ وَ مَنْ یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ(حشر:9)

و دیگران را بر خود ترجیح می دهند هرچند خود نیاز داشته باشند و هر که از بخل نفسش محفوظ بماند آنها همان رستگارانند.

پی نوشت:

 1. أحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ شَرِیفِ بْنِ سَابِقٍ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ أَبِی قُرَّةَ قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع تَدْرِی مَا الشَّحِیحُ قُلْتُ هُوَ الْبَخِیلُ قَالَ الشُّحُّ أَشَدُّ مِنَ الْبُخْلِ إِنَّ الْبَخِیلَ یَبْخَلُ بِمَا فِی یَدِهِ وَ الشَّحِیحُ یَشُحُّ عَلَى مَا فِی أَیْدِی النَّاسِ وَ عَلَى مَا فِی یَدَیْهِ حَتَّى لَا یَرَى مِمَّا فِی أَیْدِی النَّاسِ شَیْئاً إِلَّا تَمَنَّى أَنْ یَکُونَ لَهُ بِالْحِلِّ وَ الْحَرَامِ وَ لَا یَقْنَعُ بِمَا رَزَقَهُ اللَّهُ(الحدیث صحیح).

امام صادق علیه السلام به ابوقُره فرمودند: می دانی شَحیح کیست؟ گفتم:  همان بخیل است. حضرت فرمودند: شُحّ از بخل شدیدتر است؛ بخیل نسبت به آنچه در دست خود دارد بخل می ورزد و [از دیگران] دریغ می کند و شحیح هم به آنچه در دست مردم است و هم نسبت به آنچه در دست خود دارد حریص است تا جایی که هر چه در دست مردم می بیند آرزو می کند که مال او باشد خواه حرام باشد یا حلال و به آنچه خدا روزی اش کرده قانع نیست(الکافی (ط - الإسلامیة)؛ ج‌4، ص45).

2. در سبب نصب "خیراً" [که اینگونه اعراب در قرآن کم نیست] چندین وجه گفته شده است از جمله اینکه نایب مفعول مطلق است و اینکه مفعول به است و به معنای مال.

3. خصاصَة: فقر؛ حاجة.