حضرت عیسی؛ روح الله

الکافی.ط - الإسلامیة؛ ج‌1، ص 133(کلینی:329)

 1. عدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنِ ابْنِ أُذَیْنَةَ عَنِ الْأَحْوَلِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع- عَنِ الرُّوحِ الَّتِی فِی آدَمَ ع قَوْلِهِ فإِذا سَوَّیْتُهُ وَ نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی قالَ هَذِهِ رُوحٌ مَخْلُوقَةٌ وَ الرُّوحُ الَّتِی فِی عِیسَى مَخْلُوقَةٌ.

از امام صادق علیه السلام در مورد روحی که در آدم دمیده شد سوال شد، حضرت فرمودند: این روحی است که خلق شده است و نیز روحی که در عیسی است مخلوق خدا است.

2. عدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنِ الْحَجَّالِ عَنْ ثَعْلَبَةَ عَنْ حُمْرَانَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع- عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- و رُوحٌ مِنْهُ قالَ هِیَ رُوحُ اللَّهِ مَخْلُوقَةٌ خَلَقَهَا اللَّهُ فِی آدَمَ وَ عِیسَى.

روای: از امام صادق علیه السلام در مورد این سخن خداوند در باره حضرت عیسی(و روحٌ منه) سوال کردم که حضرت فرمودند: آن روح خدا است که خلق شده است؛ خدا آن را در آدم و عیسی خلق کرد.

دمیده شدن روح خدا در حضرت آدم و عیسی:

الکافی (ط - الإسلامیة)؛ ج‌1، ص133:

1. عدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بَحْرٍ عَنْ أَبِی أَیُّوبَ الْخَزَّازِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع عَمَّا یَرْوُونَ أَنَّ اللَّهَ خَلَقَ آدَمَ عَلَى صُورَتِهِ فَقَالَ هِیَ صُورَةٌ مُحْدَثَةٌ مَخْلُوقَةٌ وَ اصْطَفَاهَا اللَّهُ وَ اخْتَارَهَا عَلَى سَائِرِ الصُّوَرِ الْمُخْتَلِفَةِ فَأَضَافَهَا إِلَى نَفْسِهِ کَمَا أَضَافَ الْکَعْبَةَ إِلَى نَفْسِهِ وَ الرُّوحَ إِلَى نَفْسِهِ فَقَالَ بَیْتِیَ وَ نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی.

محمد بن مسلم از امام محمد باقر علیه السلام در مورد این نقل که "خدا، آدم را به صورت خودش آفرید" سوال کرد. حضرت فرمودند: آن(صورت آدم)، یک صورت مخلوق و مُحدَث است و خدا او را برگزید و بر سایر صورتها برتری داد و آن را به خود نسبت داد، همانطور که کعبه و روح را به خودش نسبت داد و فرمود: بیتی(حج:26) و نفخت فیه من روحی(حجر:29).

2. محَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ عُرْوَةَ عَنْ عَبْدِ الْحَمِیدِ الطَّائِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع- عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- وَ نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی کَیْفَ هَذَا النَّفْخُ فَقَالَ إِنَّ الرُّوحَ مُتَحَرِّکٌ کَالرِّیحِ وَ إِنَّمَا سُمِّیَ رُوحاً لِأَنَّهُ اشْتَقَّ اسْمَهُ مِنَ الرِّیحِ وَ إِنَّمَا أَخْرَجَهُ عَنْ لَفْظَةِ الرِّیحِ لِأَنَّ الْأَرْوَاحَ مُجَانِسَةٌ لِلرِّیحِ وَ إِنَّمَا أَضَافَهُ إِلَى نَفْسِهِ لِأَنَّهُ اصْطَفَاهُ عَلَى سَائِرِ الْأَرْوَاحِ کَمَا قَالَ لِبَیْتٍ مِنَ الْبُیُوتِ بَیْتِی وَ لِرَسُولٍ مِنَ الرُّسُلِ خَلِیلِی وَ أَشْبَاهِ ذَلِکَ وَ کُلُّ ذَلِکَ مَخْلُوقٌ مَصْنُوعٌ مُحْدَثٌ مَرْبُوبٌ مُدَبَّرٌ.

محمد بن مسلم از امام صادق علیه السلام در مورد این سخن خداوند "از روحم در او(آدم) دمیدم" می پرسد که این نفخ[= دمیدن] چگونه است؟ حضرت فرمودند: روح مانند باد متحرک است و از این جهت روح نامیده شده است که از ریح[= باد ] مشتق شده است. صرفا از این جهت آن را از لفظ ریح خارج کرده است که ارواح با ریح مجانست دارند و تنها بدین جهت به خودش اضافه اش کرده که او را بر سایر ارواح برگزیده است، همانطور که در مورد خانه ای از خانه ها فرمودند: "خانه من" و در مورد رسولی از رسولان فرمودند "خلیل من" و موارد شبیه آن و همه اینها مخلوق و مصنوع و ساخت و تحت تربیت و تدبیر خدا است.

پی نوشت:

↩ گفتگوی طبیب نصرانی هارون الرشید با علی بن حسین واقدی در ذیل آیه 171 سوره نساء و استناد به آیه 13 سوره جاثیه در نفی جزئیت عیسی نسبت به خدا با استناد به تعبیر(مِن) قبلا گذشت(تفسیر نمونه، ج4، ص224).

https://telegram.me/mtabyeen

مَثل عیسی در نزد خدا؛ مثل آدم

إنَّ مَثَلَ عِیسَى عِنْدَ اللَّهِ کَمَثَلِ آَدَمَ خَلَقَهُ مِنْ تُرَابٍ ثُمَّ قَالَ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ (آل عمران: 59)/ الْحَقُّ مِنْ رَبِّکَ فَلا تَکُنْ مِنَ الْمُمْتَرِینَ (آل عمران: 60)

مَثَل عیسی در نزد خدا مانند مثل آدم است که او را از خاک آفرید، سپس به او گفت موجود باش، پس شد[بنا بر این، ولادت مسیح بدون پدر، هرگز دلیل بر الوهیت او نیست]/ اینها حقیقتى است از جانب پروردگار تو، بنا بر این، از تردید کنندگان مباش!

پی نوشت:

1. لفظ آدم بر وزن أفعل از أدیم به معنای روی زمین است، چرا که از خاک آفریده شده است.

2. در معنای لفظ عبرانی عیسی گفته شده همان یشوع یا یسوع به معنای نجات دهنده است و برخی گفته اند در واقع یعیش است.

اعطای کوثر به پیامبر اکرم(ص)

بسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

إنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ (1)فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَانْحَر(2)إِنَّ شَانِئَکَ هُوَ الْأَبْتَرُ (3)

ما به تو کوثر دادیم، پس برای پروردگارت نماز بخوان و قربانی کن، آن که با تو دشمن است و نسبت به تو کینه دارد خود مقطوع النسل است.

علامه محمد رضا مظفر در پایان بحث حجیت ظواهر در کتاب اصول فقه خود می نویسد:

کتاب عزیز(قرآن)جهات گوناگونی از ظهور دارد که از جهت ظهور و خفاء مختلف است. گاه یک آیه از جهتی دارای ظهوری است که بر کسی پوشیده نیست و [در عین حال] دارای ظهور دیگری است که به تامل و بصیرت نیاز دارد و بر بسیاری از مردم مخفی است مانند آیه انّا أعطیناک الکوثر؛ این آیه ظهور دارد در اینکه خداوند متعال به پیامبرش، محمد، با اعطای کوثر نعمت داده است و هیچ کس در این مقدار از ظهور آیه، شک ندارد اما همه مردم مراد از کوثر را نفهمیدند برخی گفتند مراد نهری است در بهشت و برخی گفتند مراد قرآن و نبوت است و برخی گفتند دخترش فاطمه است و موارد دیگر(حوض خاص پیامبر در بهشت و ...)

اما هر که در این سوره دقت کند می بیند که قرینه بر مراد از آن وجود دارد و آن آیه آخر است و أبتر کسی است بی عقب است(الذی لا عَقب له) که به مقتضای مقابله از آن فهمیده می شود که مراد نعمت بخشیدن به پیامبر با کثرت عَقب و ذریه است و کلمه کوثر از آن ابا ندارد چرا که فَوعل برای مبالغه می آید و لذا مراد از آن مبالغه در کثرت است و کثرت،  افزایش تعداد(نماءُ العدد) است و لذا معنا این است: انا أعطیناک الکثیرَ من الذریه و النسل و بعد از این مقارنت و وضوح معنای کوثر، آیه دارای ظهوری است که می توان بدان احتجاج کرد لکن ظهور آن بعد از تامل و تبصّر است و در این صورت است که تفسیر کلمه کوثر به فاطمه روشن می شود به دلیل انحصار ذریه فراوان حضرت رسول از طریق فاطمه نه اینکه این کلمه(کوثر) از اسمهای حضرت زهرا باشد.

پی نوشت:

1. شنَئان که در آیه 8 سوره مائده به کار رفته به معنای عداوت و دشمنی است و شانئ که اسم فاعل و به تعبیر درست تر صفت مشبهه است به معنای دشمن و کینه توز است.

2. مراد از شانئ [ = دشمن خشمگین و کینه توز] در اینجا عاص بن وائل است که بعد از رحلت فرزندان ذُکور پیامبر(ابراهیم از ماریه قبطیه و قاسم و نهایتا عبد الله یا همان طاهر) به ایشان زخم زبان زد که فرزند پسری نداری. قبلا گذشت که پیامبر از حضرت خدیجه شش فرزند داشتند گرچه برخی بر خلاف روایات همه آنها غیر از حضرت فاطمه را فرزندخوانده ایشان میدانند.

3. نحر: قربانی کردن و نیز بلند کردن دستها هنگام تکبیره الاحرام گفتن.

4. أبتر یعنی بی عقب، بی دنباله، دم بریده؛ اجاق کور، مقطوع النسل

5. إنَّ هم ادات تحقیق و تاکید است و هم تعلیل.

سالروز ولادت حضرت زهرا و امام خمینی مبارک

کلمة الله بودن حضرت عیسی

إذْ قالَتِ الْمَلائِکَةُ یا مَرْیَمُ إِنَّ اللَّهَ یُبَشِّرُکِ بِکَلِمَةٍ مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسِیحُ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ وَجِیهاً فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ مِنَ الْمُقَرَّبِینَ (45) وَ یُکَلِّمُ النَّاسَ فِی الْمَهْدِ وَ کَهْلاً وَ مِنَ الصَّالِحِینَ (آل عمران:46)

[به یاد آورید] هنگامى را که فرشتگان گفتند:" اى مریم! خداوند تو را به کلمه‏ اى از طرف خودش بشارت مى‏دهد که نامش" مسیح، عیسى پسر مریم" است، در حالى که در دنیا و آخرت، وجیه و صاحب شخصیت خواهد بود، و از مقربان است/ و با مردم، در گهواره و در حالت کهولت [و میان سالی] سخن خواهد گفت و از شایستگان است."

تفسیر نمونه، ج‏2، ص548:

.... در این آیه و دو آیه دیگر از" مسیح" به عنوان" کلمه" یاد شده است. این تعبیر در کتب عهد جدید نیز دیده مى‏شود.

در باره اینکه چرا به عیسى" کلمه" گفته شده در میان مفسران سخن بسیار است اما بیشتر به نظر می ‏رسد که علت آن همان تولد فوق العاده مسیح است که مشمول" إِنَّما أَمْرُهُ إِذا أَرادَ شَیْئاً أَنْ یَقُولَ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ"(یاسین:82) است و یا به خاطر این است که قبل از تولد، خداوند بشارت او را در کلامى به مادرش داده بود و نیز ممکن است علت این تعبیر این باشد که" کلمه" در اصطلاح قرآن به معنى مخلوق به کار مى‏رود مانند: " قُلْ لَوْ کانَ الْبَحْرُ مِداداً لِکَلِماتِ رَبِّی لَنَفِدَ الْبَحْرُ قَبْلَ أَنْ تَنْفَدَ کَلِماتُ رَبِّی وَ لَوْ جِئْنا بِمِثْلِهِ مَدَداً"(کهف:109):بگو: اگر دریاها به صورت مُرکب براى نوشتن کلمات پروردگار من شوند آنها تمام می ‏شوند پیش از آنکه کلمات پروردگار من تمام گردد هر چند همانند دریاها را بر آن بیفزاییم؛ در این آیه منظور از (کلمات خدا) همان مخلوقات او است از آنجا که مسیح علیه السلام یکى از مخلوقات بزرگ خدا بوده است اطلاق کلمه بر او شده که در ضمن پاسخى به مدعیان الوهیت عیسى نیز بوده باشد.

معناشناسی مسیح و نصاری و حواریین

معانی الأخبار؛ ص48(شیخ صدوق:381)

باب معانی أسماء الأنبیاء و الرسل علیهم السلام و غیر ذلک

- حدَّثَنَا مَشَایِخُنَا رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمْ بِأَسَانِیدَ مَرْفُوعَةٍ مُتَّصِلَةٍ قَدْ ذَکَرْتُهَا فِی کِتَابِ عِلَلِ الشَّرَائِعِ وَ الْأَحْکَامِ وَ الْأَسْبَابِ فِی أَبْوَابٍ مُتَفَرِّقَةٍ [وَ] رَتَّبْتُهَا فِیهِ................. وَ مَعْنَى الْمَسِیحِ أَنَّهُ کَانَ یَسِیحُ فِی الْأَرْضِ وَ یَصُومُ وَ مَعْنَى النَّصَارَى أَنَّهُمْ مَنْسُوبُونَ إِلَى قَرْیَةٍ یُقَالُ لَهُمْ نَاصِرَةُ مِنْ بِلَادِ الشَّامِ وَ مَعْنَى الْحَوَارِیِّینَ الْمُخْلَصُونَ فِی أَنْفُسِهِمْ وَ الْمُخْلِصُونَ لِغَیْرِهِمْ مِنْ أَوْسَاخِ الذُّنُوبِ بِالْوَعْظِ وَ التَّذْکِیرِ:

معنای مسیح این است که دائما در زمین سیاحت می کرد و می گشت و روزه می گرفت، و معنای نصارا این است که آنها منسوب به قریه ناصره از سرزمینهای شام بودند، و حواریین به معنای کسانی است که در درون اخلاص داشتند و درصدد اخلاص و پاکیزه کردن دیگران از چرک گناهان از طریق موعظه و یادآوری بودند.

مناظره امام رضا علیه السلام با جاثَلیق مسیحی(نصرانی)

عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج‏1، ص158(شیخ صدوق:381)

... ثُمَّ قَالَ لَهُ یَا نَصْرَانِیُّ وَ اللَّهِ إِنَّا لَنُؤْمِنُ‏ بِعِیسَى الَّذِی آمَنَ بِمُحَمَّدٍ ص وَ مَا نَنْقِمُ عَلَى عِیسَاکُمْ‏  شَیْئاً إِلَّا ضَعْفَهُ وَ قِلَّةَ صِیَامِهِ وَ صَلَاتِهِ‏ قَالَ الْجَاثَلِیقُ أَفْسَدْتَ وَ اللَّهِ عِلْمَکَ وَ ضَعَّفْتَ أَمْرَکَ وَ مَا کُنْتُ ظَنَنْتُ إِلَّا أَنَّکَ أَعْلَمُ أَهْلِ الْإِسْلَامِ قَالَ الرِّضَا ع وَ کَیْفَ ذَاکَ قَالَ الْجَاثَلِیقُ مِنْ قَوْلِکَ أَنَّ عِیسَى کَانَ ضَعِیفاً قَلِیلَ الصِّیَامِ قَلِیلَ الصَّلَاةِ وَ مَا أَفْطَرَ عِیسَى یَوْماً قَطُّ وَ لَا نَامَ بِلَیْلٍ قَطُّ وَ مَازَالَ صَائِمَ الدَّهْرِ وَ قَائِمَ اللَّیْلِ قَالَ الرِّضَا ع فَلِمَنْ کَانَ یَصُومُ وَ یُصَلِّی قَالَ‏  فَخَرِسَ الْجَاثَلِیقُ وَ انْقَطَع‏.

... سپس امام علی بن موسی الرضا علیه السلام فرمودند: ای نصرانی(مسیحی)! به خدا سوگند ما به عیسایی که به محمد ایمان آورد، باور داریم و تنها ایرادی که بر عیسای شما می گیریم این است که او ضعیف و کم روزه و نماز بود! جاثَلیق گفت: دانشت را خراب کردی و کارت را ضعیف جلوه دادی و گمان میکردم که داناترین مسلمانان باشی! امام فرمودند: چطور؟! گفت: به خاطر این حرفت که عیسی ضعیف و کم نماز و روزه بود! با اینکه عیسی هیچ روزی بدون روزه نبود و هیچ شبی نخوابید و همیشه روزه بود و شب زنده دار. امام رضا علیه السلام فرمودند: برای چه کسی نماز میخواند و روزه میگرفت؟! پس جاثلیق خاموش شد و بحث تمام شد!

پی نوشت:

 در واقع امام رضا علیه السلام با طرح این مساله، بر اعتقادات باطل طرف مقابل مبنی بر تثلیث و خدا بودن حضرت عیسی و حلول خدا در عیسی و مانند آن خط بطلان کشید و عبد بودن وی را اثبات کردند.