حضرت عباس؛ علمدار کربلا
منتهى المطلب فی تحقیق المذهب، ج6، ص 366(علامه حلی)
کنیه حضرت عباس بن علی علیهما السلام، ابوالفضل و لقب ایشان قمر بنی هاشم و سقّا و پرچمدار(علمدار، صاحب لِواء) و رئیس سپاه حسین و مانند آن است. مادرش ام البنین، فاطمه دختر حزام، است...
امام صادق علیه السلام درباره ایشان میفرماید: عموی ما عباس دارای بصیرتی نافذ و ایمانی با صلابت و محکم بود که در رکاب برادرش حسین جنگید و امتحان خوبی پس داد و شهید شد.
امام سجاد علیه السلام میفرماید: عباس در نزد خداوند چنان منزلتی دارد که تمام شهدا در روز قیامت به منزلت و جایگاه او غبطه میخورند.
متن عربی: العبّاس بن علیّ بن أبی طالب علیهم السلام، یکنّى ب «أبی الفضل» و یلقّب ب- «قمر بنی هاشم» و لُقّب فی کربلاء ب «السقّاء» و «حامل اللواء» و «رئیس عسکر الحسین علیه السلام» و غیرها من الألقاب. و قد عُدّت له ستّةَ عشَرَ لقبا. و أمُّه أمُّ البنین فاطمةُ بنتُ حزام بن خالد بن ربیعة. قُتل مع أخیه الحسین بکربلاءَ، عدّه الشیخ فی رجاله من أصحاب الحسین علیه السلام، و قد کان من فقهاء أولاد الأئمّة علیهم السلام، و کان عدلا ثقة تقیّا نقیّا. و قد قال الصادق علیه السلام: کان عمُّنا العبّاس بنُ علیّ نافذَ البصیرة صُلبَ الإیمان، جاهد مع أخیه الحسین و أُبلى بلاء حسنا و مضى شهیدا. و قال علیّ بن الحسین علیه السلام: إنّ للعبّاس عند اللّه تبارک و تعالى منزلة یَغبطُه بها جمیعُ الشهداء یوم القیامة( رجال الطوسیّ: 76، رجال العلّامة: 118، تنقیح المقال 2: 128).
معنای عباس
● عابس و عباس یعنی شیری که دیگر شیرها از او فرار میکنند؛
● عبوس: شدید، محکم و قوی.
تاج العروس من جواهر القاموس، ج8، ص349(واسطی):
و العَابِسُ: الأَسَدُ الذِی تَهْرُبُ منه الأُسودُ، و قال ابن الأَعْرابیّ: کالعَبُوسِ و العَبّاسِ، قال ابنُ الأَعْرَابِیّ: و به سُمِّیَ الرجُلُ عَبَّاساً.
معجم مقائیس اللغة؛ ج3، ص: 301(ابن فارس):
الصاد و اللام و الباء أصلان: أحدهما یدلُّ على الشدة و القوّة، و الآخر جنس من الوَدَک.
فالأوَّل الصُّلب، و هو الشى‌ء الشَّدید. و کذلک سُمِّى الظَّهر صُلْباً لقوّته.
مجمع البحرین، ج2، ص: 100(طریحی):
و صلَُب الشی‌ء- بالضم صلابة: اشتد و قوی، فهو صُلب. و مکان صُلب: غلیظ شدید. و أرض صُلبة: شدیدة.
