مقدار زمان فترت؛ فاصله بین حضرت عیسی و پیامبر اکرم(2)

مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول،ج‌25، ص286(علامه مجلسی:1110)

1. و قد روى الصدوق فی کتاب إکمال الدین عن أبیه عن محمد بن یحیى العطار عن یعقوب بن یزید عن محمد بن أبی عمیر عن سعد بن أبی خلف عن یعقوب بن شعیب، عن أبی عبد الله علیه السلام قال:" کان بین عیسى و بین محمد صلى الله علیه و آله و سلم خمسُمائة عام" و هذا هو الصحیح.

علامه مجلسی: شیخ صدوق در کتاب إکمال الدین به طور مستند از امام صادق علیه السلام نقل کرده است که "بین عیسی و محمد(ص) پانصد سال بود" و همین صحیح است.

 2. و روی عن إسماعیل بن أبی رافع عن أبیه عن النبی صلى الله علیه و آله و سلم" أنه قال کانتِ الفترةُ بین عیسى و بین محمّد أربعمائة سنة و ثمانین سنة" و هذا الخبر و إن کان عامیاً یمکن حمله على أنه لم یُحسَب فیه بعضُ زمان الفترة منها لقرب العهد بعیسى، و أما العامة فقد اختلفوا فیه على أقوال.... .

علامه مجلسی: در روایت عامی(غیر شیعی) آمده است که فَترت[= فاصله] بین عیسی و محمد چهار صد و هشتاد سال بود که می توان آن را حمل کرد بر اینکه مقداری از زمان فترت به خاطر نزدیکی به عیس محاسبه نشده است و البته عامه اقوال مختلفی در این زمینه دارند.

مقدار زمان فترت؛ فاصله بین حضرت عیسی و پیامبر اکرم(1)

مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول؛ ج‌25، ص285(علامه مجلسی:1110)

امام محمد باقر علیه السلام به نافع خبیث و معاند اهل بیت که پرسید  بین عیسی و محمد چند سال فاصله بوده است  جواب دادند: 500 سال. نافع در ادامه اشکال کرد که مطابق آیه: [ای پیامبر] از رسولانی که قبل از تو فرستادیم سوال کن که آیا به جز رحمان، خدایانی قراردادیم تا پرستیده شوند(زخرف:45) محمد از چه کسی پرسیده است با اینکه بین او و عیسی 500 سال فاصله بوده است؟! حضرت در جواب این آیه را تلاوت فرمود: منزه است خدایی که شبانه بنده اش را از مسجد الحرام به مسجد الاقصی برد تا از آیات بزرگ خود به او نشان دهیم(إسراء:1). از آیاتی که خداوند به محمد نشاند داد در آن شبی که او را به مسجد الاقصی برد این بود که خداوند، پیامبران و رسولان اولین و آخرین را جمع کرد سپس به جبرئیل دستور داد پس وی هر یک از فصل های اذان و اقامه را دوبار گفت  و در اذانش گفت حَیَّ عَلَى خَیْرِ الْعَمَلِ سپس محمد آمد و با آن قوم نماز خواند پس وقتی برگشت فرمود بر چه چیزی شهادت می دهید و چه کسی را می پرستید؟  گفتند: قَالُوا نَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ وَ أَنَّکَ رَسُولُ اللَّه، خدا چنین عهد و پیمانی از ما گرفته است. نافع گفت: درست گفتی ای اباجعفر.

پی نوشت:

1. قوله:" قد تداک علیه الناس" أی ازدحموا.

2. قوله علیه السلام:" أما فی قولی فخمسمائة سنة" أقول: هذا هو الذی دلت علیه أکثر أخبارنا فی قدر زمان الفترة.

- متن روایت:

دوران فترت؛ فاصله بین حضرت عیسی و پیامبر اکرم

یا أَهْلَ الْکِتابِ قَدْ جاءَکُمْ رَسُولُنا یُبَیِّنُ لَکُمْ عَلى‏ فَتْرَةٍ مِنَ الرُّسُلِ أَنْ تَقُولُوا ما جاءَنا مِنْ بَشِیرٍ وَ لا نَذِیرٍ فَقَدْ جاءَکُمْ بَشِیرٌ وَ نَذِیرٌ وَ اللَّهُ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ (مائده:19)

اى اهل کتاب(یهود و نصارای)! رسول ما به سوى شما آمده است در حالى که بعد از فَترت میان پیامبران، [حقایق را] براى شما تبیین که مبادا [روز قیامت] بگویید نه بشارت دهنده‏اى به سوى ما آمد، و نه بیم دهنده‏اى، [هم اکنون پیامبر] بشارت دهنده و بیم دهنده به سوى شما آمد و خداوند بر همه چیز توانا است.

تفسیر نمونه، ج‏4، ص332:

" فترت" در اصل بمعنى سکون و آرامش است و به فاصله میان دو جنبش و حرکت یا دو کوشش و نهضت و انقلاب نیز گفته میشودو از آنجا که در فاصله میان موسى و مسیح، پیامبران و رسولانى وجود داشتند، اما در میان حضرت مسیح و پیغمبر اسلام ص به این شکل نبود، قرآن این دوران را دوران" فترت رُسُل" نامیده است...»

ولى طبق آنچه در قرآن به آن اشاره شده (در سوره یس آیه 14) و طبق آنچه مفسران اسلامى گفته‏اند حداقل در میان این دو پیامبر، سه نفر از رسولان آمده‏اند و بعضى عدد آنها را چهار نفر میدانند، اما در هر حال میان وفات آن رسولان و پیامبر اسلام(ص) فاصله‏اى وجود داشت و بهمین دلیل در قرآن از آن به عنوان دوران" فترت" یاد شده است.

سؤال: در اینجا ممکن است گفته شود، طبق عقیده ما، جامعه انسانیت لحظه‏اى از نماینده خدا و فرستادگان او خالى نخواهد شد چگونه ممکن است چنین فترتى وجود داشته باشد؟

پاسخ: باید توجه داشت که قرآن میگوید على فترة الرسل یعنى رسولانى در این دوران  نبودند اما هیچ مانعى ندارد که اوصیاى آنها وجود داشته باشند... .

المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏18، ص106:

و قیل: الآیة مما خُوطب به النبی ص لیلةَ المعراج أن یسأل أرواح الأنبیاء ع و قد اجتمع بهم أن یسألهم هل جاءوا بدین وراء دین التوحید و قد وردت به غیر واحدة من الروایات عن أئمة أهل البیت ص و سیوافیک فی البحث الروائی الآتی إن شاء الله.

پی نوشت: فَترت به معنای سکون بعد از حِدّت(شدت) و انقطاع و ضعف است و از این جهت به آب جوش ولرم شده می گویند: ماء فاتر. مشتقات این کلمه در قرآن به کار رفته است(لا یُفتَّرُ عنهم العذابُ(زخرف:75) لا یَفتُرون[انبیاء:20]).

عیسی بن مریم در کلام امیر المومنین

نهج البلاغة؛ خطبه160

و إِنْ شِئْتَ قُلْتُ فِی عِیسَى بْنِ مَرْیَمَ عَلَیْهِ السَّلَامُ- فَلَقَدْ کَانَ یَتَوَسَّدُ الْحَجَرَ وَ یَلْبَسُ الْخَشِنَ وَ یَأْکُلُ الْجَشِبَ وَ کَانَ إِدَامُهُ الْجُوعَ وَ سِرَاجُهُ بِاللَّیْلِ الْقَمَرَ وَ ظِلَالُهُ فِی الشِّتَاءِ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا وَ فَاکِهَتُهُ وَ رَیْحَانُهُ مَا تُنْبِتُ الْأَرْضُ لِلْبَهَائِمِ وَ لَمْ تَکُنْ لَهُ زَوْجَةٌ تَفْتِنُهُ وَ لَا وَلَدٌ یَحْزُنُهُ وَ لَا مَالٌ یَلْفِتُهُ وَ لَا طَمَعٌ یُذِلُّهُ دَابَّتُهُ رِجْلَاهُ وَ خَادِمُهُ یَدَاهُ.

امیر المومنین علیه السلام: و اگر بخواهی در مورد عیسی بن مریم می گویم. سنگ را بالش خود قرار می داد و لباس خشن می پوشید و غذای نامطبوع می خورد. خورشش گرسنگی و چراغش در شب، ماه و سایه اش در زمستان مشرق ها و مغربهای زمین بود و میوه و سبزی اش چیزهایی بود که زمین برای حیوانات می رویاند. نه همسری داشت که او را بفریبد و نه فرزندی که او را محزون کند و نه مالی که او را مشغول خودش کند و نه طمعی که او را ذلیل و خوار کند. مَرکبش پاهایش و خادمش دو دستش بود.

پی نوشت:

برخی معجزات حضرت عیسی

الاحتجاج؛ ج‌2، ص423(طبرسی:قرن6)

... فمَا یَمْنَعُکَ مِنَ الْإِقْرَارِ بِعِیسَى بْنِ مَرْیَمَ وَ کَانَ یُحْیِی الْمَوْتَى وَ یُبْرِئُ الْأَکْمَهَ وَ الْأَبْرَصَ وَ یَخْلُقُ مِنَ الطِّینِ کَهَیْئَةِ الطَّیْرِ ثُمَّ یَنْفُخُ فِیهِ فَیَکُونُ طَائِراً بِإِذْنِ اللَّهِ.

امام رضا علیه السلام: .... عیسی بن مریم مردگان را زنده می کرد و کور مادرزاد و مبتلا به برص[ = بیماری پوستی] را شفا می داد و از گِل به شکل پرنده خلق می کرد سپس در آن می دمید و به اذن خدا پرنده می شد(ر.که به:آل عمران:49؛ مائده:110).

پی نوشت:

لسان العرب؛ ج‌13، ص536(ابن منظور:711): الأَکْمَهُ: الذی یُولَدُ أَعمى.

گردش عیسی در زمین و روی آب راه رفتن ایشان

الکافی (ط - الإسلامیة)؛ ج‌2، ص306(کلینی:329)

عدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ دَاوُدَ الرَّقِّیِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ اتَّقُوا اللَّهَ وَ لَا یَحْسُدْ بَعْضُکُمْ بَعْضاً إِنَّ عِیسَى ابْنَ مَرْیَمَ کَانَ مِنْ شَرَائِعِهِ السَّیْحُ فِی الْبِلَادِ فَخَرَجَ فِی بَعْضِ سَیْحِهِ وَ مَعَهُ رَجُلٌ مِنْ أَصْحَابِهِ قَصِیرٌ وَ کَانَ کَثِیرَ اللُّزُومِ لِعِیسَى ع فَلَمَّا انْتَهَى عِیسَى إِلَى الْبَحْرِ قَالَ بِسْمِ اللَّهِ بِصِحَّةِ یَقِینٍ مِنْهُ فَمَشَى عَلَى ظَهْرِ الْمَاءِ فَقَالَ الرَّجُلُ الْقَصِیرُ حِینَ نَظَرَ إِلَى عِیسَى ع جَازَهُ بِسْمِ اللَّهِ بِصِحَّةِ یَقِینٍ مِنْهُ فَمَشَى عَلَى الْمَاءِ وَ لَحِقَ بِعِیسَى ع فَدَخَلَهُ الْعُجْبُ بِنَفْسِهِ فَقَالَ هَذَا عِیسَى رُوحُ اللَّهِ یَمْشِی عَلَى الْمَاءِ وَ أَنَا أَمْشِی عَلَى الْمَاءِ فَمَا فَضْلُهُ عَلَیَّ قَالَ فَرُمِسَ فِی الْمَاءِ فَاسْتَغَاثَ بِعِیسَى فَتَنَاوَلَهُ مِنَ الْمَاءِ فَأَخْرَجَهُ ثُمَّ قَالَ لَهُ مَا قُلْتَ یَا قَصِیرُ قَالَ قُلْتُ هَذَا رُوحُ اللَّهِ یَمْشِی عَلَى الْمَاءِ وَ أَنَا أَمْشِی عَلَى الْمَاءِ فَدَخَلَنِی مِنْ ذَلِکَ عُجْبٌ فَقَالَ لَهُ عِیسَى لَقَدْ وَضَعْتَ نَفْسَکَ فِی غَیْرِ الْمَوْضِعِ الَّذِی وَضَعَکَ اللَّهُ فِیهِ فَمَقَتَکَ اللَّهُ عَلَى مَا قُلْتَ فَتُبْ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِمَّا قُلْتَ قَالَ فَتَابَ الرَّجُلُ وَ عَادَ إِلَى مَرْتَبَتِهِ الَّتِی وَضَعَهُ اللَّهُ فِیهَا فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ لَا یَحْسُدَنَّ بَعْضُکُمْ بَعْضاً.

امام صادق علیه السلام: از خدا پروا کنید و به یکدیگر حسادت نکنید. همانا عیسی بن مریم از کارهایش گردش در زمین بود. در یکی از گردش هایش با مرد کوتاه قدی از یارانش بیرون رفت که بسیار ملازم و همراه عیسی بود. پس وقتی عیسی به دریا رسید با یقین صحیح گفت: بسم الله، و روی آب راه رفت. آن مرد کوتاه قد وقتی به عیسی نگاه کرد با یقین صحیح "بسم الله" گفت و روی آب راه رفت و به عیسی رسید. پس دچار عُجب شد و گفت: عیسی، روح الله، روی آب راه می رود و من[هم] روی آب راه میروم، وانگهی او چه فضیلتی و برتری ای بر من دارد؟ پس بلافاصله در آب فرو رفت و از عیسی درخواست کمک کرد. عیسی او را از آب گرفت و بیرونش آورد، سپس گفت: چه گفتی ای قصیر[= کوتاه قد]؟ جواب داد گفتم: عیسی روی آب راه می رود من هم می روم و دچار عجب و غرور شدم. عیسی گفت: خود را در غیر از جایی که خدا قرارت داده بود قرار دادی و خدا به خاطر این حرفت بر تو خشم گرفت. پس توبه کن و به سمت خداوند عزّ و جلّ برگرد. آن مرد توبه کرد و به مرتبه و مقامی که خدا او را در آن قرار داده بود برگشت. پس از خدا پروا کنید و به یکدیگر حسادت نکنید.

تقوا/ حسادت/ عُجب

حضرت عیسی؛ روح الله

الکافی.ط - الإسلامیة؛ ج‌1، ص 133(کلینی:329)

 1. عدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنِ ابْنِ أُذَیْنَةَ عَنِ الْأَحْوَلِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع- عَنِ الرُّوحِ الَّتِی فِی آدَمَ ع قَوْلِهِ فإِذا سَوَّیْتُهُ وَ نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی قالَ هَذِهِ رُوحٌ مَخْلُوقَةٌ وَ الرُّوحُ الَّتِی فِی عِیسَى مَخْلُوقَةٌ.

از امام صادق علیه السلام در مورد روحی که در آدم دمیده شد سوال شد، حضرت فرمودند: این روحی است که خلق شده است و نیز روحی که در عیسی است مخلوق خدا است.

2. عدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنِ الْحَجَّالِ عَنْ ثَعْلَبَةَ عَنْ حُمْرَانَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع- عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- و رُوحٌ مِنْهُ قالَ هِیَ رُوحُ اللَّهِ مَخْلُوقَةٌ خَلَقَهَا اللَّهُ فِی آدَمَ وَ عِیسَى.

روای: از امام صادق علیه السلام در مورد این سخن خداوند در باره حضرت عیسی(و روحٌ منه) سوال کردم که حضرت فرمودند: آن روح خدا است که خلق شده است؛ خدا آن را در آدم و عیسی خلق کرد.

دمیده شدن روح خدا در حضرت آدم و عیسی:

الکافی (ط - الإسلامیة)؛ ج‌1، ص133:

1. عدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بَحْرٍ عَنْ أَبِی أَیُّوبَ الْخَزَّازِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع عَمَّا یَرْوُونَ أَنَّ اللَّهَ خَلَقَ آدَمَ عَلَى صُورَتِهِ فَقَالَ هِیَ صُورَةٌ مُحْدَثَةٌ مَخْلُوقَةٌ وَ اصْطَفَاهَا اللَّهُ وَ اخْتَارَهَا عَلَى سَائِرِ الصُّوَرِ الْمُخْتَلِفَةِ فَأَضَافَهَا إِلَى نَفْسِهِ کَمَا أَضَافَ الْکَعْبَةَ إِلَى نَفْسِهِ وَ الرُّوحَ إِلَى نَفْسِهِ فَقَالَ بَیْتِیَ وَ نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی.

محمد بن مسلم از امام محمد باقر علیه السلام در مورد این نقل که "خدا، آدم را به صورت خودش آفرید" سوال کرد. حضرت فرمودند: آن(صورت آدم)، یک صورت مخلوق و مُحدَث است و خدا او را برگزید و بر سایر صورتها برتری داد و آن را به خود نسبت داد، همانطور که کعبه و روح را به خودش نسبت داد و فرمود: بیتی(حج:26) و نفخت فیه من روحی(حجر:29).

2. محَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ عُرْوَةَ عَنْ عَبْدِ الْحَمِیدِ الطَّائِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع- عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- وَ نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی کَیْفَ هَذَا النَّفْخُ فَقَالَ إِنَّ الرُّوحَ مُتَحَرِّکٌ کَالرِّیحِ وَ إِنَّمَا سُمِّیَ رُوحاً لِأَنَّهُ اشْتَقَّ اسْمَهُ مِنَ الرِّیحِ وَ إِنَّمَا أَخْرَجَهُ عَنْ لَفْظَةِ الرِّیحِ لِأَنَّ الْأَرْوَاحَ مُجَانِسَةٌ لِلرِّیحِ وَ إِنَّمَا أَضَافَهُ إِلَى نَفْسِهِ لِأَنَّهُ اصْطَفَاهُ عَلَى سَائِرِ الْأَرْوَاحِ کَمَا قَالَ لِبَیْتٍ مِنَ الْبُیُوتِ بَیْتِی وَ لِرَسُولٍ مِنَ الرُّسُلِ خَلِیلِی وَ أَشْبَاهِ ذَلِکَ وَ کُلُّ ذَلِکَ مَخْلُوقٌ مَصْنُوعٌ مُحْدَثٌ مَرْبُوبٌ مُدَبَّرٌ.

محمد بن مسلم از امام صادق علیه السلام در مورد این سخن خداوند "از روحم در او(آدم) دمیدم" می پرسد که این نفخ[= دمیدن] چگونه است؟ حضرت فرمودند: روح مانند باد متحرک است و از این جهت روح نامیده شده است که از ریح[= باد ] مشتق شده است. صرفا از این جهت آن را از لفظ ریح خارج کرده است که ارواح با ریح مجانست دارند و تنها بدین جهت به خودش اضافه اش کرده که او را بر سایر ارواح برگزیده است، همانطور که در مورد خانه ای از خانه ها فرمودند: "خانه من" و در مورد رسولی از رسولان فرمودند "خلیل من" و موارد شبیه آن و همه اینها مخلوق و مصنوع و ساخت و تحت تربیت و تدبیر خدا است.

پی نوشت:

↩ گفتگوی طبیب نصرانی هارون الرشید با علی بن حسین واقدی در ذیل آیه 171 سوره نساء و استناد به آیه 13 سوره جاثیه در نفی جزئیت عیسی نسبت به خدا با استناد به تعبیر(مِن) قبلا گذشت(تفسیر نمونه، ج4، ص224).

https://telegram.me/mtabyeen

مَثل عیسی در نزد خدا؛ مثل آدم

إنَّ مَثَلَ عِیسَى عِنْدَ اللَّهِ کَمَثَلِ آَدَمَ خَلَقَهُ مِنْ تُرَابٍ ثُمَّ قَالَ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ (آل عمران: 59)/ الْحَقُّ مِنْ رَبِّکَ فَلا تَکُنْ مِنَ الْمُمْتَرِینَ (آل عمران: 60)

مَثَل عیسی در نزد خدا مانند مثل آدم است که او را از خاک آفرید، سپس به او گفت موجود باش، پس شد[بنا بر این، ولادت مسیح بدون پدر، هرگز دلیل بر الوهیت او نیست]/ اینها حقیقتى است از جانب پروردگار تو، بنا بر این، از تردید کنندگان مباش!

پی نوشت:

1. لفظ آدم بر وزن أفعل از أدیم به معنای روی زمین است، چرا که از خاک آفریده شده است.

2. در معنای لفظ عبرانی عیسی گفته شده همان یشوع یا یسوع به معنای نجات دهنده است و برخی گفته اند در واقع یعیش است.

اعطای کوثر به پیامبر اکرم(ص)

بسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

إنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ (1)فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَانْحَر(2)إِنَّ شَانِئَکَ هُوَ الْأَبْتَرُ (3)

ما به تو کوثر دادیم، پس برای پروردگارت نماز بخوان و قربانی کن، آن که با تو دشمن است و نسبت به تو کینه دارد خود مقطوع النسل است.

علامه محمد رضا مظفر در پایان بحث حجیت ظواهر در کتاب اصول فقه خود می نویسد:

کتاب عزیز(قرآن)جهات گوناگونی از ظهور دارد که از جهت ظهور و خفاء مختلف است. گاه یک آیه از جهتی دارای ظهوری است که بر کسی پوشیده نیست و [در عین حال] دارای ظهور دیگری است که به تامل و بصیرت نیاز دارد و بر بسیاری از مردم مخفی است مانند آیه انّا أعطیناک الکوثر؛ این آیه ظهور دارد در اینکه خداوند متعال به پیامبرش، محمد، با اعطای کوثر نعمت داده است و هیچ کس در این مقدار از ظهور آیه، شک ندارد اما همه مردم مراد از کوثر را نفهمیدند برخی گفتند مراد نهری است در بهشت و برخی گفتند مراد قرآن و نبوت است و برخی گفتند دخترش فاطمه است و موارد دیگر(حوض خاص پیامبر در بهشت و ...)

اما هر که در این سوره دقت کند می بیند که قرینه بر مراد از آن وجود دارد و آن آیه آخر است و أبتر کسی است بی عقب است(الذی لا عَقب له) که به مقتضای مقابله از آن فهمیده می شود که مراد نعمت بخشیدن به پیامبر با کثرت عَقب و ذریه است و کلمه کوثر از آن ابا ندارد چرا که فَوعل برای مبالغه می آید و لذا مراد از آن مبالغه در کثرت است و کثرت،  افزایش تعداد(نماءُ العدد) است و لذا معنا این است: انا أعطیناک الکثیرَ من الذریه و النسل و بعد از این مقارنت و وضوح معنای کوثر، آیه دارای ظهوری است که می توان بدان احتجاج کرد لکن ظهور آن بعد از تامل و تبصّر است و در این صورت است که تفسیر کلمه کوثر به فاطمه روشن می شود به دلیل انحصار ذریه فراوان حضرت رسول از طریق فاطمه نه اینکه این کلمه(کوثر) از اسمهای حضرت زهرا باشد.

پی نوشت:

1. شنَئان که در آیه 8 سوره مائده به کار رفته به معنای عداوت و دشمنی است و شانئ که اسم فاعل و به تعبیر درست تر صفت مشبهه است به معنای دشمن و کینه توز است.

2. مراد از شانئ [ = دشمن خشمگین و کینه توز] در اینجا عاص بن وائل است که بعد از رحلت فرزندان ذُکور پیامبر(ابراهیم از ماریه قبطیه و قاسم و نهایتا عبد الله یا همان طاهر) به ایشان زخم زبان زد که فرزند پسری نداری. قبلا گذشت که پیامبر از حضرت خدیجه شش فرزند داشتند گرچه برخی بر خلاف روایات همه آنها غیر از حضرت فاطمه را فرزندخوانده ایشان میدانند.

3. نحر: قربانی کردن و نیز بلند کردن دستها هنگام تکبیره الاحرام گفتن.

4. أبتر یعنی بی عقب، بی دنباله، دم بریده؛ اجاق کور، مقطوع النسل

5. إنَّ هم ادات تحقیق و تاکید است و هم تعلیل.

سالروز ولادت حضرت زهرا و امام خمینی مبارک

کلمة الله بودن حضرت عیسی

إذْ قالَتِ الْمَلائِکَةُ یا مَرْیَمُ إِنَّ اللَّهَ یُبَشِّرُکِ بِکَلِمَةٍ مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسِیحُ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ وَجِیهاً فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ مِنَ الْمُقَرَّبِینَ (45) وَ یُکَلِّمُ النَّاسَ فِی الْمَهْدِ وَ کَهْلاً وَ مِنَ الصَّالِحِینَ (آل عمران:46)

[به یاد آورید] هنگامى را که فرشتگان گفتند:" اى مریم! خداوند تو را به کلمه‏ اى از طرف خودش بشارت مى‏دهد که نامش" مسیح، عیسى پسر مریم" است، در حالى که در دنیا و آخرت، وجیه و صاحب شخصیت خواهد بود، و از مقربان است/ و با مردم، در گهواره و در حالت کهولت [و میان سالی] سخن خواهد گفت و از شایستگان است."

تفسیر نمونه، ج‏2، ص548:

.... در این آیه و دو آیه دیگر از" مسیح" به عنوان" کلمه" یاد شده است. این تعبیر در کتب عهد جدید نیز دیده مى‏شود.

در باره اینکه چرا به عیسى" کلمه" گفته شده در میان مفسران سخن بسیار است اما بیشتر به نظر می ‏رسد که علت آن همان تولد فوق العاده مسیح است که مشمول" إِنَّما أَمْرُهُ إِذا أَرادَ شَیْئاً أَنْ یَقُولَ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ"(یاسین:82) است و یا به خاطر این است که قبل از تولد، خداوند بشارت او را در کلامى به مادرش داده بود و نیز ممکن است علت این تعبیر این باشد که" کلمه" در اصطلاح قرآن به معنى مخلوق به کار مى‏رود مانند: " قُلْ لَوْ کانَ الْبَحْرُ مِداداً لِکَلِماتِ رَبِّی لَنَفِدَ الْبَحْرُ قَبْلَ أَنْ تَنْفَدَ کَلِماتُ رَبِّی وَ لَوْ جِئْنا بِمِثْلِهِ مَدَداً"(کهف:109):بگو: اگر دریاها به صورت مُرکب براى نوشتن کلمات پروردگار من شوند آنها تمام می ‏شوند پیش از آنکه کلمات پروردگار من تمام گردد هر چند همانند دریاها را بر آن بیفزاییم؛ در این آیه منظور از (کلمات خدا) همان مخلوقات او است از آنجا که مسیح علیه السلام یکى از مخلوقات بزرگ خدا بوده است اطلاق کلمه بر او شده که در ضمن پاسخى به مدعیان الوهیت عیسى نیز بوده باشد.