شهادت امام حسین و قلوب مومنین؛ قتیل العبرات

مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل؛ ج‌10، ص: 318(محدث نوری، متوفای1320)

12084- 13 مَجْمُوعَةُ الشَّهِیدِ، نَقْلًا مِنْ کِتَابِ الْأَنْوَارِ لِأَبِی عَلِیٍّ مُحَمَّدِ بْنِ هَمَّامٍ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ أَبِی هَرَاسَةَ الْبَاهِلِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِیمُ بْنُ إِسْحَاقَ الْأَحْمَرِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ إِسْحَاقَ الْأَنْصَارِیُّ عَنِ ابْنِ سِنَانٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ قَالَ نَظَرَ النَّبِیُّ إِلَى الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ وَ هُوَ مُقْبِلٌ فَأَجْلَسَهُ فِی حِجْرِهِ وَ قَالَ إِنَّ لِقَتْلِ الْحُسَیْنِ حَرَارَةً فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ لَا تَبْرُدُ أَبَداً ثُمَّ قَالَ  بِأَبِی قَتِیلُ کُلِّ عَبْرَةٍ قِیلَ وَ مَا قَتِیلُ کُلِّ عَبْرَةٍ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ قَالَ لَا یَذْکُرُهُ مُؤْمِنٌ إِلَّا بَکَى.‌

● پیامبر اکرم صلّى اللّه علیه و آله به حسین بن علی علیهما السلام نگاه کرد و ایشان به سمت حضرت آمد و حضرت او را در دامان خود نشاندند و فرمودند : به خاطر کشته شدن حسین، حرارت و گرمایى در دلهاى مؤمنین است که هرگز سرد و خاموش نمى شود، سپس پیامبر فرمودند: پدرم فدای قتیل العَبَرات[ = کشته هر اشکی]. سوال شد ای فرستاده خدا! قتیلُ العبرات یعنی چه؟ فرمود: هیچ مومنی به یاد او نمی افتد مگر اینکه گریه می کند و اشک می ریزد.

 

 

کیفیت صلوات و مراد از آل محمد؛ مراد از آل محمد

ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص: 158؛ شیخ صدوق(متوفای 381):

وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الْبَرْقِیِّ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَمْرِو بْنِ سَعِیدٍ عَنْ مُصَدِّقِ بْنِ صَدَقَةَ عَنْ عَمَّارِ بْنِ مُوسَى السَّابَاطِیِّ قَالَ کُنْتُ عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام فَقَالَ رَجُلٌ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِ مُحَمَّدٍ فَقَالَ لَهُ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام یَا هَذَا لَقَدْ ضَیَّقْتَ عَلَیْنَا أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ أَهْلَ الْبَیْتِ خَمْسَةٌ أَصْحَابُ الْکِسَاءِ فَقَالَ الرَّجُلُ کَیْفَ أَقُولُ قَالَ قُلِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ فَنَکُونَ نَحْنُ وَ شِیعَتُنَا قَدْ دَخَلْنَا فِیهِ‌.

عمار ساباط: نزد امام صادق علیه السلام بودم پس کسی گفت: اللهم صل علی محمد و اهل بیت محمد. امام صادق به او گفت: بر ما تنگ گرفتی(ما را در مضیقه گذاشتی)! مگر نمیدانی که اهل بیت پنج نفرند که همان اصحاب کساء اند. آن مرد گفت: پس چگونه صلوات بفرستم؟ فرمود: بگو: "اللهم صل علی محمد و آل محمد" تا ما و شیعیان ما داخل در آن باشیم.

● به حکم کلام شریف پیامبر(ص) که أنا و علی أبوا هذه الاُمّة، شیعیان فرزندان و جزو خاندان(آل) پیامبراند و کلام بالا هم موید آن است.

علت غیبت امام زمان علیه السلام

علل الشرائع، ج‌1، ص 245(شیخ صدوق، متوفای 381):

حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَاحِدِ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عُبْدُوسٍ النَّیْسَابُورِیُّ الْعَطَّارُ رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ قُتَیْبَةَ النَّیْسَابُورِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا حَمْدَانُ بْنُ سُلَیْمَانَ النَّیْسَابُورِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْمَدَائِنِیُّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْفَضْلِ‌ الْهَاشِمِیِّ قَالَ سَمِعْتُ الصَّادِقَ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ یَقُولُ: إِنَّ لِصَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ غَیْبَةً لَا بُدَّ مِنْهَا، یَرْتَابُ فِیهَا کُلُّ مُبْطِلٍ فَقُلْتُ لَهُ وَ لِمَ؟ جُعِلْتُ فِدَاکَ. قَالَ لِأَمْرٍ لَمْ یُؤْذَنْ لَنَا فِی کَشْفِهِ لَکُمْ.... إِنَّ وَجْهَ الْحِکْمَةِ فِی ذَلِکَ لَا یَنْکَشِفُ إِلَّا بَعْدَ ظُهُورِهِ.... یَا ابْنَ الْفَضْلِ إِنَّ هَذَا الْأَمْرَ أَمْرٌ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ وَ سِرٌّ مِنْ سِرِّ اللَّهِ وَ غَیْبٌ مِنْ غَیْبِ اللَّهِ وَ مَتَى عَلِمْنَا أَنَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ حَکِیمٌ صَدَّقْنَا بِأَنَّ أَفْعَالَهُ کُلَّهَا حِکْمَةٌ وَ إِنْ کَانَ وَجْهُهَا غَیْرَ مُنْکَشِفٍ لَنَا‌.

امام صادق علیه السلام: حضرت صاحب الامر ناگزیر غیبتی خواهند داشت که در آن اهل باطل، دچار شک و تردید میشوند. به ایشان عرض کردم: فدایت شوم چرا؟ فرمودند: به خاطر امری است که اجازه پرده برداشتن از آن و بازگوکردنش به ما داده نشده است و حکمتش تنها بعد از ظهور ایشان معلوم می شود... ای ابن فضل! این امر، یک امر و سر الهی و امری غیبی است و وقتی بدانیم که خداوند حکیم است تصدیق میکنیم که همه کارهای او حکمت است هرچند دلیلش برای ما معلوم نباشد.

دعای شب هر عیدی و شب جمعه

المصباح، ص647(ابراهیم کفعمی، متوفای 905):

.... ثُمَّ قُلْ عَشْراً فِی کُلِّ لَیْلَةِ عِیدٍ وَ کُلِّ لَیْلَةِ جُمُعَةٍ أَیْضاً؛ یَا دَائِمَ الْفَضْلِ عَلَى الْبَرِیَّةِ یَا بَاسِطَ الْیَدَیْنِ بِالْعَطِیَّةِ یَا صَاحِبَ الْمَوَاهِبِ السَّنِیَّةِ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ خَیْرِ الْوَرَى سَجِیَّةً وَ اغْفِرْ لَنَا یَا ذَا الْعُلَى فِی هَذِهِ الْعَشِیَّةِ.

در شب هر عیدی و شب جمعه 10 بار بگو:

 ای کسی که دائما بر مخلوقات تفضل میکنی! ای کسی که دو دستش را به بخشش و عطا گشوده! ای دارای موهبتهای عالی! بر محمد و آل محمد که بهترین مخلوقات از حیث فطرت اند رحمت و درود بفرست و ما را در این شامگاه بیامرز.

هبة الله؛ وصی حضرت آدم

الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‌8، ص: 114(کلینی، متوفای329):

عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفُضَیْلِ عَنْ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ ... فَانْطَلَقَ آدَمُ فَوَجَدَ هَابِیلَ قَتِیلًا فَقَالَ آدَمُ لُعِنْتِ مِنْ أَرْضٍ کَمَا قَبِلْتِ دَمَ هَابِیلَ وَ بَکَى آدَمُ عَلَى هَابِیلَ أَرْبَعِینَ لَیْلَةً ثُمَّ إِنَّ آدَمَ سَأَلَ رَبَّهُ وَلَداً فَوُلِدَ لَهُ غُلَامٌ فَسَمَّاهُ هِبَةَ اللَّهِ لِأَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَهَبَهُ لَهُ.

امام محمد باقر علیه السلام:... و حضرت آدم رفت و هابیل را کشته یافت و خطاب به آن قطعه از زمین فرمود: لعنت بر تو که خون هابیل را پذیرفتی و 40 شب بر هابیل گریه کرد، سپس از پروردگارش خواست به او فرزندی بدهد پس فرزند پسری برایش به دنیا آمد و او را هبة الله نامید چون خداوند او را به وی هبه[ = هدیه] کرد.

● علت قتل هابیل به دست قابیل حسادت او بود.

● محمد صالح مازندرانی متوفای1081 : هبة الله همان شیث وصی حضرت آدم علیه السلام است(شرح کافی، ج11، ص431).

سکوت و کنترل زبان(2)

الأمالی، ص: 535؛ شیخ طوسی(متوفای460)

یَا أَبَا ذَرٍّ ...  إِمْلَاءُ الْخَیْرِ خَیْرٌ مِنَ السُّکُوتِ، وَ السُّکُوتُ خَیْرٌ مِنْ إِمْلَاءِ الشَّرِّ.

یَا أَبَا ذَرٍّ، لَا تُصَاحِبْ إِلَّا مُؤْمِناً، وَ لَا یَأْکُلْ طَعَامَکَ إِلَّا تَقِیٌّ، وَ لَا تَأْکُلْ طَعَامَ الْفَاسِقِینَ.

یَا أَبَا ذَرٍّ، اتْرُکْ فُضُولَ الْکَلَامِ، وَ حَسْبُکَ مِنَ الْکَلَامِ مَا تَبْلُغُ بِهِ حَاجَتَکَ.

یَا أَبَا ذَرٍّ، کَفَى بِالْمَرْءِ کَذِباً أَنْ یُحَدِّثَ بِکُلِّ مَا سَمِعَهُ.

یَا أَبَا ذَرٍّ، مَا مِنْ شَیْ‌ءٍ أَحَقَّ بِطُولِ السِّجْنِ مِنَ اللِّسَانِ.

پیامبر(ص): ای اباذر! حرف خوب از سکوت و سکوت از حرف بد بهتر است.

همنشین خوب

الأمالی، ص: 535؛ شیخ طوسی(متوفای460)

یَا أَبَا ذَرٍّ، الْجَلِیسُ الصَّالِحُ خَیْرٌ مِنَ الْوَحْدَةِ، وَ الْوَحْدَةُ خَیْرٌ مِنْ جَلِیسِ السَّوْءِ

ای اباذر! همنشین خوب از تنهایی بهتر است و تنهایی از همنشین بد، بهتر است.

ادعیه و اذکار خروج از منزل و مسافرت

مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، ج‌12، ص: 319؛ علامه محمد باقر مجلسی

1. ابوحمزه: امام صادق علیه السلام را دیدم که وقتی میخواهد از منزل خارج شود در کنار درب ایستاده و لبانش را تکان میدهد، به ایشان گفتم: موقع خروج از منزل دیدم که لبانتان را تکان میدهید، آیا چیزی گفتید؟ فرمودند: بله، انسان وقتی میخواهد از منزل خارج شود:

 3 بار بگوید اللَّهُ أَکْبَرُ اللَّهُ أَکْبَرُ، و 3 بار بگوید: بِاللَّهِ أَخْرُجُ وَ بِاللَّهِ أَدْخُلُ وَ عَلَى اللَّهِ أَتَوَکَّلُ.... (این روایت با دو سند صحیح و حسن نقل شده است).

2. ابوحمزه ثُمالی: به درب خانه امام سجاد علیه السلام آمدم و هنگام خروج ایشان از منزل با ایشان برخورد کردم پس فرمودند:

بِسْمِ اللَّهِ آمَنْتُ بِاللَّهِ وَ تَوَکَّلْتُ عَلَى اللّهِ، سپس فرمودند: ای اباحمزه! بنده وقتی از منزلش خارج میشود شیطان بر او عارض میشود و وقتی بگوید بسم الله، دو فرشته (راست و چپ) گویند: کفایت شدی و وقتی بگوید آمنتُ بالله گویند هدایت شدی، و وقتی بگوید توکّلتُ علی الله، گویند درامانی......(حدیث صحیح است).

محرومیت از روزی به خاطر گناه

الأمالی (للشیخ الطوسی: متوفای460)؛ ص: 528

یَا أَبَا ذَرٍّ، إِنَّ الرَّجُلَ لَیُحْرَمُ الرِّزْقَ بِالذَّنْبِ یُصِیبُهُ.

ای اباذر! انسان به خاطر گناهی که مرتکب میشود از روزی محروم میشود.

 

بازبودن نامه عمل از سه راه

مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، ج‌23، ص: 92؛ علامه مجلسی

عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: لَیْسَ یَتْبَعُ الرَّجُلَ بَعْدَ مَوْتِهِ مِنَ الْأَجْرِ إِلَّا ثَلَاثُ خِصَالٍ صَدَقَةٌ أَجْرَاهَا فِی حَیَاتِهِ فَهِیَ تَجْرِی بَعْدَ مَوْتِهِ وَ سُنَّةُ هُدًى سَنَّهَا فَهِیَ یُعْمَلُ بِهَا بَعْدَ مَوْتِهِ أَوْ وَلَدٌ صَالِحٌ یَدْعُو لَهُ‌(الحدیث موثق على الظاهر.

بعد از مرگ انسان فقط سه ویژگی باعث میشود از اجر و ثواب بهره مند شود: صدقه ای که در زمان حیاتش به جریان انداخته(مانند وقف) و بعد از مرگش جریان دارد، سنت درستی که پایه گذاری کرده و بعد از مرگش به آن عمل میشود و فرزند صالحی که برای او دعا میکند.