الکافی (ط - الإسلامیة)؛ ج1، ص: 458
امام حسین علیه السلام: وقتی که فاطمه، قبض روح شد امیر المومنین ایشان را مخفیانه دفن کردند و بر سر قبرش خاک ریختند سپس رو کردند به سمت رسول خدا و فرمودند: السلام علیک یا رسول الله...
مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول؛ ج5، ص: 315
2. مُحَمَّدُ بْنُ یَحیَى عَنِ العَمرَکِیِّ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ جَعفَرٍ عَنْ أَخِیهِ أَبِی الحَسَنِ ع قَالَ: إِنَّ فَاطِمَةَ صِدِّیقَةٌ شَهِیدَةٌ (الحدیث الثانی صحیح):
امام موسی کاظم علیه السلام: [حضرت] فاطمه، صِدّیقه شهیده است.
علامه مجلسی: صدیقه بر وزن فِعّیله برای مبالغه در صدق و تصدیق است؛ یعنی ایشان آورده های پیامبر را بسیار تصدیق میکرد و در تمام گفتار هایش صادق بود و اعمالش حرفهایش را تصدیق میکرد و این همان معنای عصمت است و شکی در عصمت ایشان نیست؛ چرا که به اجماع شیعه و سنی و روایات متواتر دو طرف، جزو کسانی است که آیه تطهیر در موردشان نازل شده است.
سه نقل دیگر وجود دارد که مدت حیات حضرت فاطمه بعد از پیامبر را 4 ماه- 3 ماه – 95 روز بیان می دارد.
إعلام الوری طبرسی ص147-148:
1. وَ رُوِیَ عَنْ جَابِرِ بْنِ یَزِیدَ قَالَ: سُئِلَ البَاقِرُ ع کَمْ عَاشَتْ فَاطِمَةُ ع بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ ص قَالَ أَربَعَةَ أَشْهُرٍ وَ تُوُفِّیَتْ وَ لَهَا ثَلَاثٌ وَ عِشْرُونَ سَنَةً
الکافی (ط - الإسلامیة)؛ ج1، ص457 و 458
10- عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ وَ سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ جَمِیعاً عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ مَهْزِیَارَ عَنْ أَخِیهِ عَلِیِّ بْنِ مَهْزِیَارَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ حَبِیبٍ السِّجِسْتَانِیِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع یَقُولُ وُلِدَتْ فَاطِمَةُ بِنْتُ مُحَمَّدٍ ص- بَعدَ مَبعَثِ رَسُولِ اللَّهِ بِخَمْسِ سِنِینَ وَ تُوُفِّیَتْ وَ لَهَا ثَمَانَ عَشرَةَ سَنَةً وَ خَمسَةٌ وَ سَبْعُونَ یَوماً.(حسن).
یک توضیح: مبعث یعنی برانگیخته شدن حضرت محمد(ص) به پیامبری، در 40 سالگی حضرت در مکه بود که ایشان به مدت 13 سال در مکه به رسالت مشغول بودند و بعد از مهاجرت به مدینه که مبدا تاریخ هجری قمری شد 10 سال هم در این شهر به رسالت پرداختند و در سال 11 هجری قمری(28 صفر) شهید شدند و لذا طبق حدیث بالا 8 سال از عمر مبارک حضرت زهرا قبل از شروع تاریخ قمری و 10 سال و سه-چهار ماه در آغاز تاریخ قمری بود.
امام محمد باقر علیه السلام: فاطمه، دختر محمد، 5 سال بعد از مبعث رسول خدا متولد شد و هنگام وفات 18 سال و 75 روز داشت.
1- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ ابْنِ رِئَابٍ عَنْ أَبِی عُبَیْدَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ فَاطِمَةَ ع مَکَثَتْ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ ص خَمسَةً وَ سَبْعِینَ یَوْماً وَ کَانَ دَخَلَهَا حُزْنٌ شَدِیدٌ عَلَى أَبِیهَا وَ کَانَ یَأْتِیهَا جَبرَئِیلُ ع فَیُحْسِنُ عَزَاءَهَا عَلَى أَبِیهَا وَ یُطَیِّبُ نَفسَهَا وَ یُخْبِرُهَا عَنْ أَبِیهَا وَ مَکَانِهِ وَ یُخْبِرُهَا بِمَا یَکُونُ بَعدَهَا فِی ذُرِّیَّتِهَا وَ کَانَ عَلِیٌّ ع یَکْتُبُ ذَلِکَ [ فهذا مصحف فاطمة](صحیح).
امام صادق علیه السلام: فاطمه بعد از رسول خدا، 75 روز در دنیا ماند و به خاطر پیامبر، اندوه شدیدی بر او وارد شد و جبرئیل پیوسته نزد ایشان می آمد و به خاطر پدرش به وی تسلیت می گفت[عزاء=صبر] و به ایشان آرامش می داد و از پدرش و جایگاهش به وی خبر می داد و از آنچه در آینده در مورد نسلش پیش می آید آگاهش می کرد و علی علیه السلام آن را می نوشت[ که به آن مصحف فاطمه می گویند].
أَعجَبُ النَّاسِ إِیمَاناً وَ أَعظَمُهُمْ یَقِیناً قَوْمٌ یَکُونُونَ فِی آخِرِ الزَّمَانِ لَمْ یَلحَقُوا النَّبِیَّ وَ حُجِبَ عَنْهُمُ الْحُجَّةُ فَآمَنُوا بِسَوَادٍ عَلَى بَیَاض.
از امام صادق علیه السلام از حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم:
شگفت انگیز ترین مردم از جهت ایمان و عظیم ترین آنها از نظر یقین مردمی هستند که در آخرالزّمان خواهند بود چون پیامبر را ندیده اند و از امام نیز در پرده غیبت است، اما به نوشته هایی روی کاغذ ایمان می آورند!
📗 کمال الدین ج١ باب ٢٥ ح٨ و من لا یحضره الفقیه مثله.
از امام صادق (ع) نقل شده که اگر خداوند سبحان بخواهد برکتی به انسان مرحمت کند آن را در بهترین حال عطا می‌فرماید و بهترین حالت در محراب بودن و در جنگ با دشمن درونی بودن است. به عنوان مثال خدای سبحان اگر به زکریا، یحیی را مرحمت کرده در حالت عبادت این بشارت به او داده شده است. آن حضرت فرمود: «إنَّ طَاعَهُ الله خِدمَتُه فِی الأرضِ فَلَیس شَیءٌ مِن خِدمِته یَعدِلُ الصَّلاةَ فمِن ثَمَّ فَنَادَتْهُ المَلاَئِکَةُ وَ هُوَ قَائِمٌ یُصَلِّی فِی الْمِحرَاب»(1)؛ طاعت خداوند آن است که انسان در زمین، خداوند را خدمت کند و هیچ خدمتی به او معادل نماز نیست. به همین دلیل در حال عبادت به حضرت زکریا بشارت داده شده است. یحیی (ع) در راه دین شهید شد و ما او را به عنوان یحیای زاهد و شهید می‌شناسیم و اگر کسی این دو توفیق را داشت که در راه دین، با سلاح، فداکاری کند در کنار این سلاح‌گیری، معرفت که سلاح عقل است، لازم است
(درس اخلاق آیت‌الله جوادی آملی؛ برکت نماز حضرت زکریا)
پی نوشت:
1. آیه39 سوره آل عمران؛ من لا یحضره الفقیه، شیخ صدووق، ج1، ص208
2. محراب: محراب بر وزن مِفعال و اسم آلت می باشد به معنای ابزار جنگ و خلع سلاح. در واقع عنوان محراب بر نماز که ابزار مبارزه با شیطان و نفس اماره است اطلاق می شود اما از جهت تسمیه محلّ به اسم حالّ به مکان نماز، اطلاق شده است(اصل حرب: سلب و گرفتن).
اینروزها برخی با بهانه سالم نگه داشتن خود! یا مشغله هایی! و ادعاهایی مانند اینکه برخی شیر خشکهای موجود، مقوی و سرشار از مواد مغذی است و خاصیت آنها از شیر مادر کمتر نیست، از دادن شیر به نوزادان خود امتناع می کنند. بر فرض صحت این ادعاها اما چیزی که در آن تردید و شک نیست، آثار شیر مادر است که به هیچ وجه جایگزین ندارد؛ البته به شرط آنکه مادر با تقوا، با اخلاق، عاقل و مانند آن باشد. برکت هم چیزی است که در روایات مورد ملاحظه قرار گرفته و با برکت ترین شیر، شیر مادر نامیده شده است.
به استثنای برکت شیر مادر، اگر شیردهنده فاقد خصوصیات ذکر شده باشد چه بسا از شیر خشک بهتر نباشد!
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج6، ص43(کلینی:329)
- مُحَمَّدُ بْنُ یَحیَى عَنْ أَحمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَى عَنْ غِیَاثِ بْنِ إِبرَاهِیمَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ انْظُرُوا مَنْ تُرْضِعُ أَوْلَادَکُمْ فَإِنَّ الوَلَدَ یَشِبُّ عَلَیْهِ(موثق).
امیر المومنین علیه السلام: ببینید چه کسی فرزندانتان را شیر می دهد؛ چون نوزاد با شیر او بزرگ می شوند.
- مُحَمَّدُ بْنُ یَحیَى عَنْ أَحمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْعَبَّاسِ بْنِ مَعْرُوفٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَى عَنِ الهَیثَمِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مَرْوَانَ قَالَ قَالَ لِی أَبُو جَعفَرٍ استَرْضِعْ لِوَلَدِکَ بِلَبَنِ الْحِسَانِ وَ إِیَّاکَ وَ الْقِبَاحَ فَإِنَّ اللَّبَنَ قَدْ یُعْدِی(مجهول).
امام محمد باقر علیه السلام به محمد بن مروان: برای شیردادن به فرزندت، زن زیبا انتخاب کن و از زنان زشت بپرهیز؛ چرا که شیر [خصوصیات زن شیرده را] سرایت می دهد.
- أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ العَبَّاسِ بْنِ مَعْرُوفٍ عَنْ صَفوَانَ بْنِ یَحیَى عَنْ رِبْعِیٍّ عَنْ فُضَیلٍ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِی جَعفَرٍ ع قَالَ: عَلَیْکُمْ بِالْوُضَّاءِ مِنَ الظُّؤرَةِ فَإِنَّ اللَّبَنَ یُعْدِی(صحیح).
امام محمد باقر علیه السلام : به دنبال زنان شیرده زیبا و پاکیزه باشید؛ چون شیر اثر دارد.
واژه شناسی:
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج6، ص40 و43(کلینی:329)
- مُحَمَّدُ بْنُ یَحیَى عَنْ أَحمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحیَى عَنْ طَلحَةَ بْنِ زَیدٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع مَا مِنْ لَبَنٍ یُرضَعُ بِهِ الصَّبِیُّ أَعظَمَ بَرَکَةً عَلَیْهِ مِنْ لَبَنِ أُمِّهِ(ضعیف کالموثق).
امیر المومنین علیه السلام: هیچ شیری برای کودک با برکت تر از شیر مادرش نیست.
- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی نَجْرَانَ عَنْ عَاصِمِ بْنِ حُمَیدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ قَیسٍ عَنْ أَبِی جَعفَرٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَا تَستَرْضِعُوا الحَمقَاءَ فَإِنَّ اللَّبَنَ یُعْدِی وَ إِنَّ الْغُلَامَ یَنْزِعُ إِلَى اللَّبَنِ یَعْنِی إِلَى الظِّئْرِ فِی الرُّعُونَةِ وَ الْحُمْقِ(حسن).
پیامبر(ص): زن احمق و کم عقل را برای شیر دادن فرزندتان نگیرید؛ زیرا شیر [خصوصیات را] منتقل می کند و فرزند در حماقت و کم عقلی به شیر یعنی دایه می کشد(شبیه می شود).
- عَلِیٌّ عَنْ هَارُونَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْعَدَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ قَالَ کَانَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ یَقُولُ لَا تَستَرْضِعُوا الحَمقَاءَ فَإِنَّ اللَّبَنَ یَغْلِبُ الطِّبَاعَ وَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ لَا تَستَرْضِعُوا الحَمقَاءَ فَإِنَّ الوَلَدَ یَشِبُّ عَلَیْهِ(ضعیف).
امیر المومنین علیه السلام: زن احمق و نادان را برای شیر دادن بچه هایتان انتخاب نکنید؛ زیرا شیر، بر طبیعت و مزاج غلبه می کند [ و آن را تغییر می دهد] و پیامبر فرمودند: زن احمق را برای شیر دادن انتخاب نکنید؛ چون نوزاد با آن رشد می کند و شابّ و شبیب می شود.
مناقب آل أبی طالب علیهم السلام، ج4، ص237(ابن شهرآشوب:588)
مأمون رِقّی نقل می‌‌کند: خدمت امام صادق علیه السلام بودم که سهل بن حسن خراسانى وارد شد، سلام کرد و نشست. سپس گفت ای فرزند رسول خدا! شما رئوف و مهربان هستید. شما اهل بیت امامت هستید؛ چرا از حق خود دفاع نمى‌‌کنید با اینکه بیش از صد هزار شیعه آماده نبرد و شمشیر زن دارید؟
امام(ع) فرمود: «خراسانى بنشین، خوش آمدی». سپس به خدمت‌کار فرمود: «تنور را روشن کن!».
خدمت‌کار امام(ع) تنور را روشن کرد تا اینکه برافروخته شد. و امام(ع) رو به مرد خراسانى نموده، فرمود: «داخل تنور شو!».
