میقات چهل روز؛ وقت ملاقات(اول ذی القعده تا دهم ذی الحجه)

«وَ وٰاعَدْنٰا مُوسىٰ ثَلٰاثِینَ لَیْلَةً وَ أَتْمَمْنٰاهٰا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِیقٰاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِینَ لَیْلَةً وَ قٰالَ مُوسىٰ لِأَخِیهِ هٰارُونَ اخْلُفْنِی فِی قَوْمِی وَ أَصْلِحْ وَ لٰا تَتَّبِعْ سَبِیلَ الْمُفْسِدِینَ» (اعراف:142)

و ما با موسى سى شب وعده کردیم و آن را با ده شب تکمیل نمودیم و به این ترتیب مدت دیدار پروردگارش[برای تکلم و تقرب به خداوند] چهل شب شد و موسى به برادرش هارون گفت: جانشین من در میان قوم من باش و اصلاح کن و از راه مفسدین پیروى نکن.

نماز دهه اول ذی الحجه

الإقبال بالأعمال الحسنة، ج‌2، ص: 35(سید بن طاووس حلی: متوفای664)

ذکرها ابن أشناس فی کتابه، فقال: قال أبو عبد اللّه الحسین بن أحمد بن المغیرة الثلاج: سمعت طاهر بن العباس یقول: سمعت محمد بن الفضل الکوفی یقول: سمعت الحسن بن علی الجعفری یحدّث عن أبیه، عن جعفر بن محمد علیهما السلام، قال: قال لی أبی محمد بن علی علیهما السلام:

یا بُنیّ لا تَترکنَّ أن تُصلّیَ کلَّ لیلة بین المغرب و العشاء الآخرة من لیالی عشر ذی الحجّة رکعتین، تقرءُ فی کلّ رکعة فاتحةَ الکتاب و «قُلْ هُوَ اللّٰهُ أَحَدٌ» مرة واحدة، و هذه الآیة «وَ وٰاعَدْنٰا مُوسىٰ ثَلٰاثِینَ لَیْلَةً وَ أَتْمَمْنٰاهٰا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِیقٰاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِینَ لَیْلَةً وَ قٰالَ مُوسىٰ لِأَخِیهِ هٰارُونَ اخْلُفْنِی فِی قَوْمِی وَ أَصْلِحْ وَ لٰا تَتَّبِعْ سَبِیلَ الْمُفْسِدِینَ» (اعراف:142) فإذا فعلتَ ذلک شارکتَ الحاجّ فی ثوابهم و إن لم تَحِجَّ .

امام محمد باقر علیه السلام خطاب به امام صادق علیه السلام: فرزندم! خواندن نماز دهه اول ذی الحجه را در بین مغرب و عِشاء ترک نکن؛ به اینصورت که در هر رکعت، سوره حمد و توحید و سپس آیه و واعدنا موسی ...(اعراف:142) را می خوانی و اگر چنین کنی با حاجیان در ثوابشان شریک میشوی هرچند به حج نروی.

 

 

زیارت امام جواد علیه السلام

 

السَّلامُ عَلَیْکَ یا وَلِیَّ اللهِ، السَّلامُ عَلَیْکَ یا حُجَّةَ اللهِ، السَّلامُ عَلَیْکَ یا نُورَ اللهِ فِی ظُلُماتِ الأَرْضِ، السَّلامُ عَلَیْکَ یَابْنَ رَسُولِ اللهِ، السَّلامُ عَلَیْکَ وَعَلى آبائِکَ، السَّلامُ عَلَیْکَ وَعَلى أَبْنائِکَ، السَّلامُ عَلَیْکَ وَعَلى أوْلِیائِکَ، أشْهَدُ أَنَّکَ قَدْ أَقَمْتَ الصَّلاةَ وَآتَیْتَ الزّکاةَ، وَأَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَیْتَ عَنِ الْمُنْکَرِ، وَتَلَوْتَ الْکِتابَ حَقَّ تِلاوَتِهِ، وَجاهَدْتَ فِی اللهِ حَقَّ جِهَادِهِ، وَصَبَرْتَ عَلَى الأَذَى فِی جَنْبِهِ حَتّى أَتَاکَ الْیَقِینُ، أَتَیْتُکَ زَائِراً عَارِفاً بِحَقِّکَ مُوالِیاً لِأَوْلِیائِکَ مُعادِیاً لِأَعْدائِکَ فَاشْفَعْ لِی عِنْدَ رَبِّکَ.

سالروز شهادت امام محمد بن علی(امام جواد)؛ 30 ذی القعده

امام محمدتقی با کنیه ابوجعفر ثانی، امام نهم شیعیان است. در دهم رجب سال ۱۹۵ق. در مدینه به دنیا آمد.

 در 8 سالگی امام شد و در ۲۵ سالگی به شهادت رسید و در کاظمین در جوار قبر جدش امام موسی بن جعفر دفن شدند..

وی جوانترین امامان شیعه در هنگام امامت و شهادت بوده است.

امام جواد به دست همسرش ام فضل(دختر مامون) مسموم و شهید شد.

نماز؛ معیار قبولی اعمال

امیر المؤمنین علیه السلام در نامه ای خطاب به محمد بن ابی بکر والی منصوب خود بر مصر:

صَلِّ الصَّلاةَ لِوَقتِها المُؤَقَّتِ لَها، ولا تُعَجِّل وَقتَها لِفَراغٍ، ولا تُؤَخِّرها عَن وَقتِها لِاشتِغالٍ، واعلَم أنَّ کُلَّ شَی‏ءٍ مِن عَمَلِکَ تَبَعٌ لِصَلاتِکَ: نماز را در وقت مقرّرش بخوان و به دلیل بیکار بودن آن را جلو نینداز، و به دلیل اشتغال به کارى آن را به تأخیر نیفکن و بدان که همه کارهایت تابع نماز توست(نهج البلاغة: نامه ۲۷).

خصوصیات سفره

من لا یحضره الفقیه، ج‌3، ص: 359(شیخ صدوق، متوفای381)

وَ رَوَى إِبْرَاهِیمُ الْکَرْخِیُّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ قَالَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ ع:

 فِی الْمَائِدَةِ اثْنَتَا عَشْرَةَ خَصْلَةً یَجِبُ عَلَى کُلِّ مُسْلِمٍ أَنْ یَعْرِفَهَا أَرْبَعٌ مِنْهَا فَرْضٌ وَ أَرْبَعٌ سُنَّةٌ وَ أَرْبَعٌ تَأْدِیبٌ فَأَمَّا الْفَرْضُ فَالْمَعْرِفَةُ وَ الرِّضَا وَ التَّسْمِیَةُ وَ الشُّکْرُ وَ أَمَّا السُّنَّةُ فَالْوُضُوءُ قَبْلَ الطَّعَامِ وَ الْجُلُوسُ عَلَى الْجَانِبِ الْأَیْسَرِ وَ الْأَکْلُ بِثَلَاثِ أَصَابِعَ وَ لَعْقُ الْأَصَابِعِ وَ أَمَّا التَّأْدِیبُ فَالْأَکْلُ مِمَّا یَلِیکَ وَ تَصْغِیرُ اللُّقْمَةِ وَ تَجْوِیدُ الْمَضْغِ وَ قِلَّةُ النَّظَرِ فِی وُجُوهِ النَّاسِ‌.

امام حسن مجتبی علیه السلام: در مورد سفره دوازده خصلت وجود دارد که هر مسلمانی باید آنها را بداند، چهار مورد از آنها واجب است و چهار مورد مستحب و چهار مورد از باب ادب است؛

بیماری برای مومن و کافر

ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص: 193؛ شیخ صدوق: متوفای 381

ثواب المرض‌

حَدَّثَنِی أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَحْمَدَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنِ الرِّضَا قَالَ الْمَرَضُ لِلْمُؤْمِنِ تَطْهِیرٌ وَ رَحْمَةٌ وَ لِلْکَافِرِ تَعْذِیبٌ وَ لَعْنَةٌ وَ إِنَّ الْمَرَضَ لَا یَزَالُ بِالْمُؤْمِنِ حَتَّى لَا یَکُونَ عَلَیْهِ ذَنْبٌ‌.

امام رضا علیه السلام: بیماری برای مومن، پاکی [ از گناه ] و رحمت است و برای کافر، عذاب و لعنت [ = دوری از رحمت الهی] است و بیماری با مومن می ماند تا اینکه گناهی از او باقی نماند.

 

روز دحو الارض؛ 25 ذی القعده

الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‌4، ص: 149(کلینی، متوفای329)

عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ یُوسُفَ بْنِ السُّخْتِ عَنْ حَمْدَانَ بْنِ النَّضْرِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الصَّیْقَلِ قَالَ: خَرَجَ عَلَیْنَا أَبُو الْحَسَنِ یَعْنِی الرِّضَا ع فِی یَوْمِ خَمْسَةٍ وَ عِشْرِینَ مِنْ ذِی الْقَعْدَةِ فَقَالَ صُومُوا فَإِنِّی أَصْبَحْتُ صَائِماً قُلْنَا جُعِلْنَا‌ فِدَاکَ أَیُّ یَوْمٍ هُوَ فَقَالَ یَوْمٌ نُشِرَتْ فِیهِ الرَّحْمَةُ وَ دُحِیَتْ فِیهِ الْأَرْضُ وَ نُصِبَتْ فِیهِ الْکَعْبَةُ وَ هَبَطَ فِیهِ آدَمُ علیه السلام.

راوی: امام رضا علیه السلام در روز 25 ذی القعده بر ما وارد شدند و فرمودند: روزه بگیرید که من امروز روزه گرفته ام، به ایشان گفتیم: فدایتان شویم، امروز چه روزی است؟ فرمودند: روزی که رحمت الهی در آن گسترده شد و زمین بسط یافته و کعبه نصب شده و حضرت آدم به زمین هبوط کرده است.

تذکرة الأحباب، ص: 94(مولی احمد نراقی، متوفای1245)

روزۀ روز «دحو الارض» [مستحب است]؛ یعنى روز پهن شدن زمین از زیر خانۀ کعبه بر روى آب.

در حدیث بسیار معتبر وارد است که: «هر که این روز را روزه بدارد، مانند کسى است که شصت ماه را روزه بدارد»

و از حضرت رسول صلّى اللّه علیه و آله منقول است که: «حق تعالى رحمت خود را در این روز بر بندگان فرستاده است و روزه‌اش مثل روزۀ هفتاد سال است».

رضایت به اندک و کم حرفی

نهج البلاغة، ص: 477(سید رضی، قرن 5)

وَ مَنْ أَکْثَرَ مِنْ ذِکْرِ الْمَوْتِ رَضِیَ مِنَ الدُّنْیَا بِالْیَسِیرِ وَ مَنْ عَلِمَ أَنَّ کَلَامَهُ مِنْ عَمَلِهِ قَلَّ کَلَامُهُ إِلَّا فِیمَا یَعْنِیهِ‌.

هر کس زیاد به یاد مرگ باشد به اندک دنیا راضی میشود و هر کس بداند سخنش جزو عمل او است، حرف زدنش جز در موارد ضرورت و مفید کم میشود.

بی معنی= بی فائده

بلند خواندن نماز ظهر روز جمعه

ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، ج‌4، ص: 667(علامه محمد باقر مجلسی)

49- مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنِ الْحَلَبِیِّ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام عَنِ الْقِرَاءَةِ فِی یَوْمِ الْجُمُعَةِ إِذَا صَلَّیْتُ وَحْدِی أَرْبَعاً أَجْهَرُ بِالْقِرَاءَةِ فَقَالَ نَعَمْ وَ قَالَ اقْرَأْ بِسُورَةِ الْجُمُعَةِ وَ الْمُنَافِقِینَ یَوْمَ الْجُمُعَةِ(الحدیث حسن کالصحیح):

از امام صادق علیه السلام در مورد قرائت [نماز ظهر] در روز جمعه پرسیدم که اگر فرادی نماز چهار رکعتی خواندم حمد و سوره را بلند بخوانم؟ فرمودند: بله، و افزودند: در روز جمعه، سوره جمعه و منافقون را بخوان.

50- سَعْدٌ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ أَبِی الْخَطَّابِ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ بَشِیرٍ عَنْ حَمَّادِ‌ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ عِمْرَانَ الْحَلَبِیِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ وَ سُئِلَ عَنِ الرَّجُلِ یُصَلِّی الْجُمُعَةَ أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ أَ یَجْهَرُ فِیهَا بِالْقِرَاءَةِ فَقَالَ نَعَمْ وَ الْقُنُوتُ فِی الثَّانِیَةِ(الحدیث صحیح):

از امام صادق علیه السلام شنیدم که در مورد شخصی از ایشان سوال شد که روز جمعه نماز را چهار رکعتی می خواند(به جای نماز جمعه، نماز ظهر میخواند)، آیا می تواند بلند بخواند؟ فرمودند: بله و در رکعت دوم قنوت می گیرد.

وَ قَالَ الْبَاقِرُ ع الرَّجُلُ إِذَا صَلَّى الْجُمُعَةَ أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ یَجْهَرُ فِیهَا وَ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَوَّلَ مَا صَلَّى فِی السَّمَاءِ صَلَاةَ الظُّهْرِ یَوْمَ الْجُمُعَةِ جَهَرَ بِهَا( بحار الأنوار، ج‌86، ص: 209):

امام محمد باقر علیه السلام: کسی که نماز [ظهر] جمعه را چهار رکعتی می خواند بلند بخواند، پیامبر اولین نمازی که در آسمان خواندند نماز ظهر جمعه بود که بلند خواندند.