سرکه و فواید آن

بحار الأنوار، ج‌63، ص: 301(علامه مجلسی: متوفای1110)

در فواید سرکه روایات بسیاری وارد شده است. هر یک از روایات ذیل به چند طریق نقل شده اند که در اینجا به ذکر یک مورد از هر کدام بسنده شده است.

امام صادق علیه السلام: سرکه، عقل را تقویت میکند.

پیامیر(ص): سرکه، خورش خوبی است؛ خانه ای که در آن سرکه است خالی از خورش نیست.

امام صادق علیه السلام: سرکه، قلب را نورانی میکند.

امام صادق علیه السلام: سرکه، جنبندگان داخل بدن را از بین میبرد و لثه را محکم میکند.

پیامبر(ص): خداوند و فرشتگان بر سفره ای که سرکه و نمک باشد رحمت نازل میکنند.

المحاسن برقی: مردی در خراسان نزد امام رضا علیه السلام بود پس سفره ای نزد حضرت تقدیم شد که در آن سرکه و نمک بود و ایشان با سرکه شروع کردند. آن مرد گفت: شما به ما امر فرموده اید که با نمک شروع کنیم! حضرت فرمود: فرقی نمی کند، سرکه هم مانند نمک است؛  سرکه، ذهن را تقویت و عقل ا زیاد میکند.

إدام و أُدم به سکون دال(بر وزن نُطق): چیزی که همراه نان خورده میشود؛ خورش(ما یُؤکل مع الخبز)

قَفر یعنی خالی؛ وَ فِی الْخَبَرِ" مَا أَقْفَرَ بَیْتٌ فِیهِ الْخَلُّ" : أی ما خلا من الإدام(مجمع البحرین)

 

 

باب الخَلّ‌

1- الْمَحَاسِنُ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: الْخَلُّ یَشُدُّ الْعَقْلَ.

6- وَ مِنْهُ، عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ الْقَدَّاحِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص نِعْمَ الْإِدَامُ الْخَلُّ لَا یُقْفِرُ بَیْتٌ فِیهِ خَلٌّ.

● بیان فی النهایة فیه نعم الإدامُ الخلُّ الإدام بالکسر و الأدم بالضم ما یؤکل مع الخبز أی شی‌ء کان.

9- وَ مِنْهُ، عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ رِفَاعَةَ وَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ فَضَالَةَ عَنْ رِفَاعَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ الْخَلُّ یُنِیرُ الْقَلْبَ.

10- وَ مِنْهُ، عَنْ أَبِیهِ عَنْ سَعْدَانَ عَنْ سَدِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: ذُکِرَ عِنْدَهُ خَلُّ الْخَمْرِ فَقَالَ یَقْتُلُ دَوَابَّ الْبَطْنِ وَ یَشُدُّ الْفَمَ

و رواه محمد بن علی عن یونس بن یعقوب عن سدیر بیان کأن المراد بشد الفم شد اللثة.

13 الْمَحَاسِنُ، عَنْ بَعْضِ مَنْ رَوَاهُ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ اللَّهَ وَ مَلَائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَى خِوَانٍ عَلَیْهِ خَلٌّ وَ مِلْحٌ .

بیان: فی القاموس الخِوان ککتاب ما یؤکل علیه الطعام

14- الْمَحَاسِنُ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ أَنَّ رَجُلًا کَانَ عِنْدَ أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا ع بِخُرَاسَانَ فَقُدِّمَتْ إِلَیْهِ مَائِدَةٌ عَلَیْهَا خَلٌّ وَ مِلْحٌ فَافْتَتَحَ بِالْخَلِّ فَقَالَ الرَّجُلُ جُعِلْتُ فِدَاکَ إِنَّکُمْ أَمَرْتُمُونَا أَنْ نَفْتَتِحَ بِالْمِلْحِ فَقَالَ هَذَا مِثْلُ هَذَا یَعْنِی الْخَلَّ وَ إِنَّ الْخَلَّ یَشُدُّ الذِّهْنَ وَ یَزِیدُ فِی الْعَقْلِ.

معجم مقائیس اللغة؛ ج‌5، ص: 114(ابن فارس)

قفر‌: القاف و الفاء و الراء أصلٌ یدلُّ على خُلوٍّ من خَیر. من ذلک القَفْر: الأرض الخالیة. و منه القَفَار: الطَّعام و لا أُدْمَ معه. و‌ فى الحدیث:«ما أقْفَرَ بیتٌ فیه خَلّ

مجمع البحرین؛ ج‌3، ص: 463(طریحی)

... و دار قفر و قفار: أی خالیة من أهلها. و أقفرت الدار: خلت. و القَفار بالفتح: الخبز بلا أُدم، یقال أکل خبزه قفارا. و أقفر فلان: إذا لم یبق عنده أدم.

وَ فِی الْخَبَرِ" مَا أَقْفَرَ بَیْتٌ فِیهِ الْخَلُّ" : أی ما خلا من الإدام.