زیارت اربعین و دلیل توصیه به آن

ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، ج‌9، ص125(علامه مجلسی:1110)

علامه محمد باقر مجلسی: زیارت اربعین که طبق روایات از نشانه های مومن برشمرده شده در کلام اصحاب امامیه و بعضی از روایات به 20 صفر تفسیر شده است و این مبنی بر آن است که ماه محرم در آن سال(سال 61 هجری قمری) ناقص بوده باشد(یعنی بیست و نه روز بوده باشد) یا اینکه روز شهادت حضرت، در آن(یعنی محاسبه اربعین از روز عاشورا تا بیست صفر) حساب نشده است. سبب زیارت اربعین آنچنان که مشهور است رسیدن سرهای مقدس و مطهر به بدن های شریف شهدای کربلا است. البته این مطلب را در روایات ندیده ام با اینکه رفتن آنها به دمشق و بازگشتشان از آنجا در آن زمانِ کوتاه، خیلی بعید است مگر اینکه گفته شود چنین چیزی با اعجاز اتفاق افتاده است که خلاف مشهور است. ممکن است سبب زیارت اربعین این باشد که اولین زائر حضرت به حسب ظاهر جابر بن عبد الله انصاری بوده است که در مثل چنین روزی به کربلا رسید یا اینکه زیارت اربعین دلیل دیگری دارد که ما نمی دانیم و خدا و حجت های او علیهم السلام از حقیقت امر آگاهند.

شر و خیر؛ وسائل آزمایش

الجعفریات - الأشعثیات؛ ص233(محمد بن محمد اشعث:قرن4)

أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنِی مُوسَى حَدَّثَنَا أَبِی عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ مَرِضَ فَعَادَهُ إِخوَانُهُ فَقَالُوا کَیْفَ أَصبحتَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ قَالَ بِشَرٍّ فَقَالُوا سُبحَانَ اللَّهِ هَذَا مِنْ کَلَامِ مِثْلِکَ فَقَالَ یَقُولُ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى وَ نَبْلُوکُمْ بِالشَّرِّ وَ الخَیْرِ فِتنَةً وَ إِلَیْنا تُرجَعُونَ(انبیاء:35) فَالخَیْرُ الصِّحَّةُ وَ الْغِنَى وَ الشَّرُّ المَرَضُ وَ الفَقْرُ ابْتِلَاءً وَ اخْتِبَاراً‌.

امیر المومنین علیه السلام بیمار شدند و دوستانش به عیادتش رفتند، پرسیدند: یا امیر المؤمنین، حالتان چطور است؟ حضرت فرمودند: شر[= بد] ! گفتند: سبحان الله! این کلامِ مثل شما است!

حضرت فرمودند: خداوند تبارک و تعالی می ‏فرماید: «وَ نَبْلُوکُمْ بِالشَّرِّ وَ الخَیْرِ فِتنَةً»(انبیاء:35)[شما را با خیر و شر می آزماییم]؛ همانا خیر "تندرستى و بی نیازی" است و شر "بیمارى و فقر" است

معجم مقائیس اللغة، ج‌4، ص397(ابن فارس:395)

الغین و النون و الحرف المعتل أصلانِ صحیحان، أحدُهما یدلُّ على الکِفایة، و الآخر صوت.

فالأوّل الغِنى فى المال. یقال: غَنِىَ یَغْنى غِنًى. و الغَنَاء بفتح الغَین مع المدّ: الکِفَایة.

حضرت زینب سلام الله علیها

کسی که بدون تفهیم اهل فهم باشد معلمش و مُفهِّمش ذات اقدس الهی است که وجود مبارک امام سجاد به زینب کبری (سلام الله علیهما) فرمود: «أنتِ بِحَمدِ الله عالِمَةٌ غَیرُ معلَّمَةٍ فَهِمَةٌ غَیرُ مُفهَّمَةٍ». آن که در مکتب بشرهای عادی درس و فهم نیاموخت مع ‌ذلک اهل فهم و علم شد چنین کسی می‌شود ولی الله؛ آن سخنرانی‌اش آن حماسه‌هایش آن صبر و بردباری‌اش آن قافله سالاری‌اش نشانه عظمت این بی‌بی سلام الله علیها است(آیت الله جوادی آملی).

انار؛ سید میوه ها

الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‌6، ص352(کلینی:329)

2- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ هَارُونَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ مَسعَدَةَ بْنِ زِیَادٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: الْفاکِهَةُ مِائَةٌ وَ عِشْرُونَ لَوْناً سَیِّدُهَا الرُّمَّانُ(الحدیث حسن أو موثق).

امام صادق علیه السلام: میوه، صد و بیست نوع است که برترین آنها انار است.

3- عِدَّةٌ مِنْ أَصحَابِنَا عَنْ أَحمَدَ بْنِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ فَضَالَةَ بْنِ أَیُّوبَ عَنْ عُمَرَ بْنِ أَبَانٍ الْکَلْبِیِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعفَرٍ وَ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ یَقُولَانِ مَا عَلَى وَجْهِ الْأَرْضِ ثَمَرَةٌ کَانَتْ أَحَبَّ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ مِنَ الرُّمَّانِ وَ کَانَ وَ اللَّهِ إِذَا أَکَلَهَا أَحَبَّ أَنْ لَا یَشرَکَهُ فِیهَا أَحَدٌ(الحدیث صحیح).

روای: از امام محمد باقر یا امام صادق علیهما السلام شنیدم که می فرمودند: بر روی زمین میوه ای محبوب تر از انار برای پیغمبر صلوات الله علیه و آله وجود ندارد و به خدا قسم وقتی ایشان انار می خوردند دوست داشتند کسی با ایشان شریک نشود.

استحباب انگشتر به دست کردن

وسائل الشیعة، ج‏5 ؛ ص97(حرعاملی:1104)

الحَسَنُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ شُعبَةَ فِی تُحَفِ الْعُقُولِ عَنِ النَّبِیِّ ص أَنَّهُ قَالَ: یَا عَلِیُّ لَا تَخَتَّمْ فِی السَّبَّابَةِ وَ الْوُسطَى فَإِنَّهُ کَانَ یَتَخَتَّمُ قَوْمُ لُوطٍ فِیهِمَا وَ لَا تُعَرِّ الْخِنْصِرَ.

پیامبر صلوات الله علیه و آله خطاب به امیر المومنین علیه السلام: ای علی! در انگشت سبّابه و وسطی انگشتر نکن؛ چرا که قوم لوط چنین می کردند و خِنصر[ = انگشت کوچک] را خالی مگذار.

علامتهای مومن

الإقبال بالأعمال الحسنة (ط - القدیمة)، ج‌2، ص589(سید بن طاووس:664)

رُوِّینَا بِإِسْنَادِنَا إِلَى جَدِّی أَبِی جَعفَرٍ الطُّوسِیِّ فِیمَا رَوَاهُ بِإِسْنَادِهِ إِلَى مَوْلَانَا الحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ الْعسکَرِیِّ ص أَنَّهُ قَالَ عَلَامَاتُ الْمُؤْمِنِ خَمْسٌ صلاةُ الإِحدَى وَ الخَمْسِینَ وَ زِیَارَةُ الْأَرْبعِینَ وَ التَّخَتُّمُ فی الیمین [بِالْیمِینِ] وَ تَعْفِیرُ الجَبِینِ وَ الجَهْرُ بِ‍ بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ‌.

امام حسن عسکری علیه السلام: نشانه های مومن 5 چیز است: نماز پنجاه و یک رکعت(17 رکعت واجب و 34 رکعت نافله های آن)، زیارت اربعین، انگشتر به دست راست کردن، پیشانی بر خاک مالیدن(سجده بر خاک)، بلند گفتن بسم الله الرحمن الرحیم.

- ظاهرا مومن در این روایت یعنی شیعه؛ چون مخالفین شیعه این امور را انجام نمیدهند و لذا اگر کسی از شیعیان این امور را  انجام ندهد نمیشود گفت مومن نیست.

فضیلت مهمان بر میزبان

الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‌6، ص284(کلینی:329)

عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ قَیْسٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ قَالَ:

 ذَکَرَ أَصحَابُنَا قَوْماً فَقُلْتُ وَ اللَّهِ مَا أَتَغَدَّى وَ لَا أَتَعَشَّى إِلَّا وَ مَعِی مِنْهُمُ اثنَانِ أَوْ ثَلَاثَةٌ أَوْ أَقَلُّ أَوْ أَکْثَرُ فَقَالَ علیه السلام فَضْلُهُمْ عَلَیْکَ أَکْثَرُ مِنْ فَضْلِکَ عَلَیْهِمْ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ کَیفَ ذَا وَ أَنَا أُطْعِمُهُمْ طَعَامِی وَ أُنْفِقُ عَلَیْهِمْ مِنْ مَالِی وَ یَخْدُمُهُمْ خَادِمِی فَقَالَ إِذَا دَخَلُوا عَلَیْکَ دَخَلُوا مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بِالرِّزْقِ الْکَثِیرِ وَ إِذَا خَرَجُوا خَرَجُوا بِالمَغْفِرَةِ لَکَ(الحدیث حسن).

روای: اصحاب ما از گروهی یاد کردند و من گفتم به خدا قسم، صبحانه و شام نمی خورم مگر اینکه دو یا سه نفر از آنها یا کمتر یا بیشتر در نزد من باشند. امام صادق علیه السلام فرمودند: فضیلت آنها بر تو بیشتر از فضیلت تو بر آنها است، گفتم: فدایت شوم چطور؟! با اینکه من به آنها غذا می دهم و از مالم برایشان هزینه می کنم و خادمم به آنها خدمت می کند. حضرت فرمودند: وقتی بر تو وارد می شوند، از طرف خداوند عز و جل با روزی بسیار وارد می شوند و وقتی خارج می شوند با آمرزش تو خارج می شوند.

دوست داشتن برادر مسلمان

المحاسن، ج‌1، ص264(ابوجعفر برقی:280)

عَنْهُ عَنْ عُثمَانَ بْنِ عِیسَى عَنْ سَمَاعَةَ بْنِ مِهرَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ قَالَ إِنَّ الْمُسْلِمَیْنِ یَلتَقِیَانِ فَأَفضَلُهُمَا أَشَدُّهُمَا حُبّاً لِصَاحِبِهِ‌(الحدیث موثق).

امام صادق علیه السلام: دو مسلمان که به هم می رسند آنکه دیگری را بیشتر دوست دارد افضل و برتر است.

آب؛ بهترین نوشیدنی

الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‌6، ص380(کلینی:329)

مُحَمَّدُ بْنُ یَحیَى عَنْ أَحمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ بَکْرِ بْنِ صَالِحٍ عَنْ عِیسَى بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عُمَرَ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ المَاءُ سَیِّدُ الشَّرَابِ فِی الدُّنیَا وَ الْآخِرَةِ:

امیر المومنین علیه السلام: آب، برترین نوشیدنی در دنیا و آخرت است.

أَحمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْکُوفِیُّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الحَسَنِ الْمِیثَمِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَسْبَاطٍ عَنْ عَبْدِ الصَّمَدِ بْنِ بُندَارَ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عُلوَانَ قَالَ: سَأَلَ رَجُلٌ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَنْ طَعْمِ المَاءِ فَقَالَ سَلْ تَفَقُّهاً وَ لَا تَسْأَلْ تَعَنُّتاً طَعْمُ المَاءِ طَعْمُ الحَیَاةِ.

راوی: مردی از امام صادق علیه السلام در مورد مزه­ ی آب سوال کرد، حضرت فرمودند: برای فهمیدن سوال کن و نه برای مچ گیری و گیر انداختن [طرف مقابل]؛ طعم آب، طعم زندگی است.

نسخه شفا بخش بیمار

الکافی (ط - الإسلامیة)؛ ج‌4، ص: 4

 عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ‌ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ: یُستحَبُّ لِلمَرِیضِ أَنْ یُعْطِیَ السَّائِلَ بِیَدِهِ وَ یَأْمُرَ السَّائِلَ أَنْ یَدْعُوَ لَهُ(الحدیث حسن).

امام صادق علیه السلام: مستحب است مریض با دست خود به سائل و نیازمند [چیزی] بدهد و به سائل امر کند برایش دعا کند.