صفات متقین در قرآن

إِنَّ الْمُتَّقِینَ فِی جَنَّاتٍ وَ عُیُونٍ (15) آخِذِینَ ما آتاهُمْ رَبُّهُمْ إِنَّهُمْ کانُوا قَبلَ ذلِکَ مُحْسِنِینَ (16) کانُوا قَلِیلاً مِنَ اللَّیْلِ ما یَهجَعُونَ (17) وَ بِالْأَسْحارِ هُمْ یَستَغْفِرُونَ (18) وَ فِی أَمْوالِهِمْ حَقٌّ لِلسَّائِلِ وَ المَحْرُومِ (19: ذاریات).

ترجمه: پرهیزگاران در باغهاى بهشت و در میان چشمه ‏ها قرار دارند/ و آنچه پروردگارشان به آنها مرحمت کرده می گیرند؛ زیرا آنها پیش از آن (در دنیا) از نیکوکاران بودند/ آنها کمى از شبها را می خوابیدند / و در سحرگاهان استغفار می کردند/ و در اموال آنها حقى براى سائل و محروم بود.

 تفسیر نمونه، ج‏22، ص 324

نظیر حق معلوم در سوره معارج آیه 24 و 25 نیز آمده است می ‏فرماید: وَ الَّذِینَ فِی أَمْوالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُومٌ لِلسَّائِلِ وَ المَحْرُومِ.

در روایاتى که از منابع اهل بیت ع رسیده نیز تاکید شده که منظور از" حق معلوم" چیزى غیر از زکات واجب است.

و با توجه به اینکه حکم وجوب زکات در مدینه نازل شد، و آیات این سوره همگى مکى است نظر اخیر تایید می ‏شود.

در حدیثى از امام صادق علیه السلام مى‏خوانیم: لکن اللَّه عز و جل فرَضَ فى اموال الاغنیاء حقوقا غیرَ الزکاةِ، فقال عز و جل: وَ الَّذِینَ فِی أَمْوالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُومٌ لِلسَّائِلِ، فالحقُّ المعلومُ غیرُ الزکاةِ، و هو شى‏ء یَفرِضُه الرجلُ على نفسه فى ماله ... ان شاء فى کل یوم و ان شاء فى کل جمعة و ان شاء فى کل شهر.

... خداوند متعال در اموال ثروتمندان حقوقى غیر از زکات قرار داده، از جمله اینکه فرموده است: در اموال آنها حق معلومى براى سائل و محروم است، بنا بر این" حق معلوم" غیر از زکات است، و آن چیزى است که انسان شخصا بر خود لازم می کند که از مالش بپردازد ... براى هر روز، و یا اگر بخواهد در هر جمعه و یا در هر ماه ...".

امام صادق علیه السلام:کانوا یستغفرون اللَّه فى الوتر سبعین مرة فى السحر:

نیکوکاران بهشتى در نماز وتر به هنگام سحر هفتاد مرتبه از خدا طلب آمرزش می کردند.

هُجوع: خواب شب