همه باید وصیت نامه امام را مطالعه کنند
رهبر انقلاب: وصیتنامه امام، میثاق همیشگی امام با امّت است. همه باید این کلمات را درست بفهمیم و بر آن تدبّر کنیم، تا راه امام را اشتباه نکنیم.
کسانی که دم از امام میزنند، اما حاضر نیستند فکر امام و راه امام را بپذیرند و به آن تن بدهند، اشتباه میکنند.
۱۳۷۷/۳/۱۴
بعد از معصومین مانند امام خمینی سراغ نداریم
رهبر انقلاب: حقیقتاً خدا میداند که آن بزرگوار [امام خمینی (ره)] در این دنیای تاریک ظلمانی، مثل یک خورشید، چند صباحی آمد درخشید و رفت، تا مردم بدانند که خورشیدی هم هست.
دیگر بعد از ائمه و معصومین، ما و دیگران هم مثل آن آدم سراغ نداریم. اگر کسی هم بگوید، به نظر من بی‌انصافی کرده است. انسانیت باید بفهمد که این گوهر در خزانه‌ی الهی وجود دارد. آن مرد، اگر میفهمید که تکلیف است، عمل میکرد.
۱۳۶۹/۱۰/۱۰
فضائل الأشهر الثلاثة؛ ص76(شیخ صدوق:381)
حَدَّثَنَا أَبِی رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ مُوسَى الْکُمَیذَانِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عُبَیدٍ عَنْ عُتبَةَ بْنِ هَارُونَ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو یَزِیدَ عَنْ حُصَینٍ عَنِ الصَّادِقِ جَعفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع عَلَیْکُمْ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ بِکَثرَةِ الِاسْتِغفَارِ وَ الدُّعَاءِ فَأَمَّا الدُّعَاءُ فَیَدفَعُ عَنْکُمْ بِهِ البَلَاءَ فَأَمَّا الِاسْتِغفَارُ فَتُمحَى بِهِ ذُنُوبُکُمْ.
امیر المومنین علیه السلام: بر شما باد در ماه رمضان به کثرت استغفار و دعا؛ خداوند به واسطه دعا، بلا را از شما دور می کند و اما بواسطه استغفار، گناهانتان محو می شود.
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج4، ص67(کلینی:329)
أَحمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عُلوَانَ عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمرٍ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعفَرٍ ع قَالَ: کَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص یُقْبِلُ بِوَجْهِهِ إِلَى النَّاسِ فَیَقُولُ یَا مَعشَرَ النَّاسِ إِذَا طَلَعَ هِلَالُ شَهْرِ رَمَضَانَ غُلَّتْ مَرَدَةُ الشَّیَاطِینِ وَ فُتِحَتْ أَبوَابُ السَّمَاءِ وَ أَبوَابُ الْجِنَانِ وَ أَبوَابُ الرَّحمَةِ وَ غُلِّقَتْ أَبوَابُ النَّارِ وَ اسْتُجِیبَ الدُّعَاءُ وَ کَانَ لِلَّهِ فِیهِ عِندَ کُلِّ فِطْرٍ عُتَقَاءُ یُعْتِقُهُمُ اللَّهُ مِنَ النَّارِ وَ یُنَادِی مُنَادٍ کُلَّ لَیْلَةٍ هَلْ مِنْ سَائِلٍ هَلْ مِنْ مُستَغْفِرٍ اللَّهُمَّ أَعْطِ کُلَّ مُنْفِقٍ خَلَفاً وَ أَعْطِ کُلَّ مُمْسِکٍ تَلَفاً حَتَّى إِذَا طَلَعَ هِلَالُ شَوَّالٍ نُودِیَ الْمُؤْمِنُونَ أَنِ اغْدُوا إِلَى جَوَائِزِکُمْ فَهُوَ یَوْمُ الجَائِزَةِ ثُمَّ قَالَ أَبُو جَعفَرٍ ع أَمَا وَ الَّذِی نَفْسِی بِیَدِهِ مَا هِیَ بِجَائِزَةِ الدَّنَانِیرِ وَ لَا الدَّرَاهِمِ.
امام محمد باقر علیه السلام: پیامبر به مردم رو می کردند و می فرمودند: ای مردم! وقتی هلال ماه رمضان طلوع می کند، شیاطین سرکش و متمرد زنجیر می شوند و دربهای آسمان و دربهای بهشت و دربهای رحمت باز می شود و دربهای جهنم بسته و دعا مستجاب می شود و خداوند در هنگام افطار آزادشدگانی دارد که آنها را از آتش می رهاند و هر شب منادی ای صدا می زند آیا درخواست کننده ای هست؟ آیا استغفار کننده ای هست؟ خدایا به هر کس که انفاق می کند جایگزینی اعطا کن و به هر کس که انفاق نمی کند تلف و نابودی اعطا کن تا اینکه هلال شوال طلوع کند مومنان ندا داده می شوندکه [اول صبح] بروید به سراغ جوایزتان که آن، روز جایزه است. سپس امام محمد باقر علیه السلام فرمود: قسم به آن که جانم به دست او است منظور جایزه دینار و درهم نیست.
مرحوم آیت الله سعادت پرور از مرحوم علامه طباطبایی نقل می فرمودند: « برای ماه رمضان در کنار مراقبه عام که در تمام حالات و آنات جاری است ، مراقبه خاص داشته باشید. به این صورت که یکی از عیوب خاص خود ـ که سرمنشا بسیاری از مشکلات در سلوک آدمی است ـ را شناسایی کرده و در این ماه بر آن تمرکز کنید.»
این مراقبه خاص می تواند و باید از راههای گوناگون باشد؛ از محاسبات ویژه تا مطالعات ویژه برای آن عیب خاص.
برخی افعال و صفات نامطلوبی که می توان برایش در این ماه پرونده ای ویژه گشود و بابی خاص از رحمت و مغفرت تقاضا کرد از این قرار است:
هرزگی چشم ، هرزگی زبان ، هرزگی گوش ، هرزگی در استفاده از وقت ، پرخاشگری ، تنبلی ، پرخوابی ، دوری از قرآن ، پرخوری ، کاهلی در نماز اول وقت ، کاهلی در نوافل ، سستی در امر توسل ، حسد ، کینه ، عجب ، کبر ، طمع ، حب جاه ، حب شهرت ، غلیان شهوات ، زراندوزی ، کم حوصلگی ، افسردگی ، اضطراب ، ناسپاسی ، گله گذاری ، اهمال در امر والدین ، اهمال در امر ذوی الارحام ، اهمال در امر ایتام و محرومان ، اهمال در امر همسایگان ، اشتغال به لهو و لغو ، مسئولیت گریزی ، بی نظمی ، خلف وعده ، کم فروشی (هر شغلی به اعتبار خودش) ، گرانفروشی (هر شغلی به اعتبار خودش) ، دروغ ، غیبت ، هدم آبروی دیگران ، حیله گری ، سخن چینی ، دوری از جماعات مسلمین ، دوری از محافل معنوی ، دوری از علما و تاثیرگذاران روحانی ، دوری از قبرستان ها ، فراموشی قبر و آخرت ، وسواس های فکری و عملی ، دوری از کتب و متون نافع ، اسراف ، معاشرت با نا اهلان ، غیبت دل در عبادت ، بخل ، لقمه شبهه ناک ، عجله در قضاوت و تصمیم گیری ، اهمال در جبران عبادات فوت شده ، ریا و سمعه ، سوء ظن ، میل به گناه ، بی رغبتی به توبه ، نگاه استقلالی و غیرموحدانه به عالَم ، غفلت از محضر الهی ، ناخالصی نیت و...
پ ن 1: اگر کسی در خود توان و حوصله بیشتری می یابد ، می تواند بر عیوب بیشتری تمرکز کند؛ ولی رجحان با تمرکز همه جانبه و جدی بر یک عیب است.
پ ن 2: برای جدیت بیشتر می توان از نذر و قسم و عهد شرعی نیز بهره برد ؛ هر چند رجحان با عدم استفاده از این موارد است
فضائل الأشهر الثلاثة، ص124(شیخ صدوق:381)
حَدَّثَنَا أَبِی رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ القَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْأَصفَهَانِیِّ عَنْ سُلَیمَانَ بْنِ دَاوُدَ الْمِنقَرِیِّ عَنْ حَفْصِ بْنِ غِیَاثٍ النَّخَعِیِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ إِنَّ شَهرَ رَمَضَانَ لَمْ یَفْرِضِ اللَّهُ صِیَامَهُ عَلَى أَحَدٍ مِنَ الْأُمَمِ قَبلَنَا فَقُلْتُ لَهُ فَقَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ قَالَ إِنَّمَا فَرَضَ اللَّهُ صِیَامَ شَهْرِ رَمَضَانَ عَلَى الْأَنْبِیَاءِ دُونَ الْأُمَمِ فَفَضَّلَ بِهِ هَذِهِ الْأُمَّةَ وَ جَعَلَ صِیَامَهُ فَرضاً عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص وَ عَلَى أُمَّتِهِ.
امام صادق علیه السلام: خداوند، روزه ماه رمضان را بر هیچ یک از امتهای قبل از ما واجب نکرد. حفص بن غیاث می پرسد: پس این سخن خداوند عز و جل(ای کسانی که ایمان آورده اید! روزه بر شما واجب شد همانطور که بر کسانی که پیش از شما بودند واجب شد، شاید پرهیزکار شوید) چیست؟! حضرت فرمودند: خداوند روزه ماه رمضان را فقط بر انبیا - و نه امتها- واجب فرمود و با ماه رمضان، این امت را فضیلت و برتری بخشید و روزه این ماه را بر پیامبر و امت او[هر دو] واجب کرد.
یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ (183) أَیَّاماً مَعْدُوداتٍ فَمَنْ کانَ مِنْکُمْ مَرِیضاً أَوْ عَلى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ وَ عَلَى الَّذِینَ یُطِیقُونَهُ فِدیَةٌ طَعامُ مِسْکِینٍ فَمَنْ تَطَوَّعَ خَیراً فَهُوَ خَیْرٌ لَهُ وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعلَمُونَ (184) شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدىً لِلنَّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدى وَ الْفُرْقانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْکُمُ الشَّهرَ فَلیَصُمْهُ وَ مَنْ کانَ مَرِیضاً أَوْ عَلى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ یُرِیدُ اللَّهُ بِکُمُ الْیُسرَ وَ لا یُرِیدُ بِکُمُ الْعُسرَ وَ لِتُکْمِلُوا الْعِدَّةَ وَ لِتُکَبِّرُوا اللَّهَ عَلى ما هَداکُمْ وَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ (بقره:185)
اى کسانی که ایمان آوردهاید! روزه بر شما نوشته شد همان گونه که بر کسانى که قبل از شما بودند نوشته شده، شاید پرهیزکار شوید.
چند روز معدودى را [باید روزه بدارید] و کسانى که از شما بیمار یا مسافر باشند روزهاى دیگرى را [بجاى آن روزه بگیرند] و بر کسانى که قدرت انجام آن را ندارند[همچون بیماران مزمن و پیر مردان و پیر زنان] لازم است فدیه(کفاره) بدهند، مسکینى را اطعام کنند، و کسى که کار خیر را پذیرا شود براى او بهتر است، و روزه داشتن براى شما بهتر است اگر بدانید.
[آن چند روز معدود] ماه رمضان است که قرآن براى راهنمایى مردم و نشانه هاى هدایت و فرق میان حق و باطل در آن نازل شده، پس آن کس که در ماه رمضان در وطن باشد روزه بدارد، و آن کس که بیمار یا در سفر باشد روزهاى دیگرى را بجاى آن روزه بگیرد، خداوند راحتى شما را مىخواهد نه زحمت، هدف این است که این روزها را تکمیل کنید، و خدا را بر اینکه شما را هدایت کرده بزرگ بشمرید و شاید شکرگزارى کنید.
از امام صادق علیه السلام نقل شده است که: لذة ما فى النداء أزال تعب العبادة و العَناء:
لذت خطاب" یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا" آن چنان است که سختى و مشقت این عبادت را از بین برده است!
الکافی (ط - الإسلامیة)، ج4، ص152(کلینی:329)
1. عَلِیُّ بْنُ إِبرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیرٍ عَنْ رَجُلٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِذَا أَفطَرَ الرَّجُلُ عَلَى المَاءِ الفَاتِرِ نَقَّى کَبِدَهُ وَ غَسَلَ الذُّنُوبَ مِنَ القَلْبِ وَ قَوَّى البَصَرَ وَ الحَدَقَ.
امام صادق علیه السلام: وقتی کسی با آب ولرم افطار کند کبدش را تمیز می کند و قلبش را از گناهان می شوید و بینایی و مردمک چشم را تقویت می کند.
2. مُحَمَّدُ بْنُ یَحیَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحمَدَ عَمَّنْ ذَکَرَهُ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ العَبَّاسِ عَنْ صَفوَانَ بْنِ یَحیَى عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُسکَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: کَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِذَا أَفطَرَ بَدَأَ بِحَلوَاءَ یُفْطِرُ عَلَیهَا فَإِنْ لَمْ یَجِدْ فَسُکَّرَةٍ أَوْ تَمَرَاتٍ فَإِذَا أَعوَزَ ذَلِکَ کُلُّهُ فَمَاءٍ فَاتِرٍ وَ کَانَ یَقُولُ یُنَقِّی المَعِدَةَ وَ الکَبِدَ وَ یُطَیِّبُ النَّکهَةَ وَ الفمَ وَ یُقَوِّی الْأَضرَاسَ وَ یُقَوِّی الحَدَقَ وَ یَجْلُو النَّاظِرَ وَ یَغْسِلُ الذُّنُوبَ غَسْلًا وَ یُسَکِّنُ الْعُرُوقَ الهَائِجَةَ وَ الْمِرَّةَ الغَالِبَةَ وَ یَقطَعُ البَلغَمَ وَ یُطْفِئُ الحَرَارَةَ عَنِ المَعِدَةِ وَ یَذهَبُ بِالصُّدَاعِ.
امام صادق علیه السلام: پیامبر با حلوا افطار می کردند، اگر نداشتند با چیز شیرین یا چند عدد خرما و اگر هیچ یک از اینها نبود با آب ولرم و می فرمودند: آب ولرم معده و کبد را تمیز می کند و نفس و دهان را خوشبو و پاکیزه می کند و دندان آسیا و بینایی را تقویت می کند و موجب جلای نظر می شود و گناهان را به کلی می شوید و عروق دچار هیجان و زرداب(صفرا) را تسکین می دهد و بلغم را قطع می کند و حرارت معده را خاموش می کند و سردرد را از بین می برد.
3. عَلِیُّ بْنُ إِبرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَعفَرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْأَشعَرِیِّ عَنِ ابْنِ الْقدَّاحِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: کَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَوَّلُ مَا یُفْطِرُ عَلَیْهِ فِی زَمَنِ الرُّطَبِ الرُّطَبُ وَ فِی زَمَنِ التَّمْرِ التَّمْرُ.
امام صادق علیه السلام: پیامبر اولین چیزی که در زمان رطب با آن فطار می کردند، رطب و در زمان تمر، تمر بود.
تهذیب الأحکام، ج4، ص199(شیخ طوسی: 460):
أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَى عَنْ غِیَاثِ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ أَنَّ عَلِیّاً ع کَانَ یَسْتَحِبُّ أَنْ یُفْطِرَ عَلَى اللَّبَنِ.
امام محمد باقر علیه السلام: امیر المومنین علی علیه السلام دوست می داشت با شیر افطار کند.
فضائل الأشهر الثلاثة؛ ص73(شیخ صدوق:381)
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِبرَاهِیمَ بْنِ إِسحَاقَ قَالَ حَدَّثَنَا أَحمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْکُوفِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ الحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِی الحَسَنِ عَلِیِّ بْنِ مُوسَى الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمُ السَّلَامُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ شَهرَ رَمَضَانَ شَهْرٌ عَظِیمٌ یُضَاعِفُ اللَّهُ فِیهِ الحَسَنَاتِ وَ یَمْحُو فِیهِ السَّیِّئَاتِ وَ یَرفَعُ فِیهِ الدَّرَجَاتِ مَنْ تَصَدَّقَ فِی هَذَا الشَّهْرِ بِصَدَقَةٍ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ وَ مَنْ أَحسَنَ فِیهِ إِلَى مَا مَلَکَتْ یَمِینُهُ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ ثُمَّ قَالَ ع إِنَّ شَهرَکُمْ هَذَا لیسَ کَالشُّهُورِ إِذَا أَقبَلَ إِلَیْکُمْ أَقبلَ بِالبرَکَةِ وَ الرَّحمَةِ وَ إِذَا أَدبَرَ عَنْکُمْ أَدبَرَ بِغُفرَانِ الذُّنُوبِ هَذَا شَهْرٌ الحَسَنَاتُ فِیهِ مُضَاعَفَةٌ وَ أَعمَالُ الخَیْرِ فِیهِ مَقْبُولَةٌ وَ مَنْ صَلَّى مِنْکُمْ فِی هَذَا الشَّهْرِ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ رَکعَتَیْنِ یَتَطَوَّعُ بِهِمَا غَفَرَ اللَّهُ لَهُ ثُمَّ قَالَ ع إِنَّ الشَّقِیَّ حَقَّ الشَّقِیِّ مَنْ خَرَجَ عَنْهُ هَذَا الشَّهْرُ وَ لَمْ یُغفَرْ ذُنُوبُهُ فَحِینَئِذٍ یَخسَرُ حِینَ یَفُوزُ الْمُحْسِنُونَ بِجَوَائِزِ الرَّبِّ الکَرِیمِ.
پیامبر(ص): ماه رمضان ماه بزرگی است که خداوند در آن حسنات[= کارهای خوب] را مضاعف می کند و سیئات[کارهای زشت] را محو می کند و درجات را در آن بالا می برد...
من لا یحضره الفقیه؛
ج4، ص400(شیخ صدوق: ۳۸۱)
وَ رَوَى الحَسَنُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنِ الحَسَنِ بْنِ الجَهْمِ عَنِ الْفُضَیْلِ بْنِ یَسَارٍ قَالَ قَالَ الصَّادِقُ جَعفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ علیه السلام:
مَا ضَعُفَ بَدَنٌ عَمَّا قَوِیَتْ عَلَیْهِ النِّیَّةُ.
امام صادق علیه السلام: بدن از انجام آنچه نیت و انگیزه نسبت به آن قوی باشد کم نمی آورد.
