ماه رمضان؛ آغاز سال معنوی

مستحضرید یک سال طبیعی هست که اول فروردین، گیاهان و درخت‌ها سرسبز می‌شوند، اول سال است؛ اما بر اساس ادعیه، بر اساس روایات، اول سال برای کسی که بحث‌های اخلاقی دارد، اهل سیر و سلوک است، اول ماه مبارک رمضان است. در دعاها، در روایات «غرّةالشّهور» هست، «غرّةالسنة» هست، «رأس‌السنة» هست دعاهایی که در اول ماه مبارک رمضان هست تعبیرات فراوانی دارد که این اول سال است، آغاز سال است و مانند آن.

برای کسی که می‌خواهد بر اساس علوم انسانی و انسانیّت خودش ارزیابی کند، اول ماه مبارک رمضان خودش را آماده می‌کند و آخر ماه شعبان هم آخر سال است.

این است که بسیاری از بزرگان این دهه آخر شعبان که می‌شود تمام تلاش و کوشش آنها این است که سود و زیانشان را مشخص کنند که من این یک سال چه کردم با چه وضعی می‌خواهم مهمان خدای سبحان بشوم، چون در ماه پربرکت رمضان که ماه ضیافت‌الرحمان است، انسان یا در آن زمین مهمان خداست به نام سرزمین وحی یا در این زمان مهمان خدا به نام ماه مبارک رمضان است.

منبع : درس اخلاق آیت الله جوادی آملی 29 / 3 / 93

خطبه پیامبردر آخرین جمعه ماه شعبان و طلیعه ماه مبارک رمضان

در آخرین جمعه ماه شعبان پیامبر اسلام (ص) براى آماده ساختن یاران خود جهت استقبال از ماه مبارک رمضان خطبه ‏اى خواند و اهمیت این ماه را چنین گوشزد نمود:

اى مردم! ماه خدا با برکت، آمرزش و رحمت به سوى شما رو مى آورد.

این ماه برترین ماهها است.

روزهاى آن برتر از روزهاى دیگر، و شبهاى آن بهترین شبها است، لحظات و ساعات این ماه بهترین ساعات است.

ماهى است که به میهمانى خدا دعوت شده ‏اید و از کسانى که مورد اکرام خدا هستند مى ‏باشید.

نفسهاى شما همچون تسبیح، خوابتان چون عبادت، اعمالتان مقبول، و دعایتان مستجاب است.

بنا بر این با نیتهاى خالص و دلهاى پاک از خداوند بخواهید تا شما را در روزه داشتن و تلاوت قرآن در این ماه توفیق دهد، چرا که بدبخت کسى است که از آمرزش الهى در این ماه بزرگ محروم گردد.

با گرسنگى و تشنگى خویش در این ماه به یاد گرسنگى و تشنگى رستاخیز باشید، بر فقراء و بینوایان بخشش کنید، پیران خویش را گرامى دارید، به خردسالان رحمت آورید، پیوند خویشاوندى را محکم سازید.

زبانهایتان را از گناه باز دارید، چشمان خویش را از آنچه نگاه‏ کردنش حلال نیست بپوشانید، گوشهاى خویش را از آنچه شنیدنش حرام است فرا گیرید بر یتیمان مردم شفقت و محبت کنید، تا با یتیمان شما چنین کنند و از گناهانتان به سمت خدا برگردید(توبه کنید) و در اوقات نماز دست به دعا بردارید که بهترین ساعات است؛ [چرا که] خداوند عز و وجل به نظر رحمت به بندگان نگاه می کند... و با طولانی کردن سجودتان از بار گناهانتان بکاهید ......"

متن عربی خطبه  پیامبردر آخرین جمعه ماه شعبان و طلیعه ماه مبارک رمضان

‍ حاکمان و مردم؛ حقوق بشر و شهروندی

حقوق بشر، نفس نفیس وجود امیرالمومنین علیه السلام است...

حضرت آیت الله وحید خراسانی:

شاهنشاهی ایران، تمام دارایی و ثروت جهان در دستش بود، اما وقت افطار به نان جو و نمک افطار می‌کرد (لعلّ بالحجاز او الیمامة من لا طمع له بالقرص...)

برای این که مبادا سفره یک نفر در حجاز و در یمامه از سفره‌ او  رنگین تر باشد!

او احیا کرد حقوق بشر را؛ دنیا در قبضه‌اش بود. سبط پیغمبر را طلب کرد، سه دینار به سبط اکبر پیغمبر خاتم "صلّی الله علیه و آله" داد. یک حبشی سیاه رنگ را هم از آن طرف صدا کرد، سه دینار هم به دست او داد...

حقوق بشر این است که خودش با خدمتگزارش آمد میان بازار، آن وقتی که شاهنشاهی ایران در قبضه‌ او بود، رفت کنار دکّان بزازی؛ یک پیراهن کرباس خرید به چهار درهم، یک پیراهن کرباس به دو درهم.

آن پیراهن چهار درهمی را داد به خدمتکارش؛ آن پیراهن دو درهمی را خودش پوشید. خدمتگزار گفت: تو امیرالمؤمنینی، آن پیراهن را تو بردار. فرمود: تو جوانی، عمری برای تو گذشته مراعات حال تو أولی است...

مجری، محیی حقوق بشر در دنیا آن رادمردی است که قدم می‌زد، نگاه کرد: دید یک پیرمرد، گدایی می‌کند، تا گدا را دید، فرمود:

مگر در مملکتی که من حاکم آن هستم، گدا باید وجود داشته باشد؟ دست اندرکارها معذرت خواستند. گفتند: یا امیرالمؤمنین! این گدا نصرانی است.

تا این کلمه را شنید برآشفت، فرمود: در مملکتی که من حاکم آن هستم، از این نصرانی در جوانی استفاده کردید، در پیری ولش کردید. همان جا قدم برنداشت تا اسم پیرمرد نصرانی را در دفتر بیت المال با اسم خود فرزندش نوشت...

حقوق بشر آنجاست که شنید خلخال از پای یک دختریهودیه کشیده شده، گفت: اگر کسی آرزوی مردن کند جا دارد. آرزوی مرگ می‌کند که چرا در زیر بیرق حکومت او خلخالی از پای یک دختر یهودیه کشیده شده...

افسوس که اوّل المظلومین شناخته نشد. قیامت انسانیت، وجود او است...

آن روزی که دنیا در قبضه‌ی قدرت او بود و ذخائر عالم، قافله‌های شتر در بیت المال او خالی می‌شد خودش آبکشی می‌کرد.

از راه آبکشی آنچه در می‌آورد قوتی برمی داشت، بعد مازاد را، یک قسمت را شب، یک قسمت را روز، یک قسمت را آشکار، یک قسمت را پنهان انفاق می‌کرد تا این آیه عملی بشود:

الَّذِینَ یُنْفِقُونَ أَموَالَهُمْ بِاللَّیْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَعَلَانِیَةً

سطح زندگی حاکمان و پیشوایان عادل

نهج البلاغة؛ خطبه 210

و من کلام له علیه السلام بالبصرة‌

و قد دخل على العلاء بن زیاد الحارثی و هو من أصحابه یعوده فلما رأى سعة داره قال مَا کُنتَ تَصنَعُ بِسِعَةِ هَذِهِ الدَّارِ فِی الدُّنیَا أنتَ إِلَیهَا  فِی الْآخِرَةِ کُنتَ أَحوَجَ وَ بَلَى إِنْ شِئتَ بَلَغتَ بِهَا الْآخِرَةَ تَقْرِی فِیهَا الضَّیفَ وَ تَصِلُ فِیهَا الرَّحِمَ وَ تُطْلِعُ مِنهَا الْحُقُوقَ مَطَالِعَهَا فَإِذاً أَنتَ قَدْ بَلَغتَ بِهَا الْآخِرَةَ فَقَالَ لَهُ الْعلَاءُ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ أَشْکُو إِلَیکَ أَخِی عَاصِمَ بنَ زِیَادٍ قَالَ وَ مَا لَهُ قَالَ لَبِسَ العَبَاءَةَ وَ تَخَلَّى مِنَ الدُّنیَا قَالَ عَلَیَّ بِهِ فَلَمَّا جَاءَ قَالَ یَا عُدَیَّ نَفْسِهِ لَقَدِ استَهَامَ بِکَ الخَبِیثُ أَ مَا رَحمتَ أَهلکَ وَ وَلَدَکَ أَ تَرَى اللَّهَ أَحَلَّ لَکَ الطَّیِّبَاتِ وَ هُوَ یَکرَهُ أَنْ تَأْخُذَهَا أَنتَ أَهوَنُ عَلَى اللَّهِ مِنْ ذَلِکَ قَالَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ هَذَا أَنتَ فِی خُشُونَةِ مَلْبسِکَ وَ جُشُوبَةِ مَأکَلِکَ قَالَ‌ وَیحَکَ إِنِّی لَسْتُ کَأَنتَ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى فَرَضَ عَلَى أَئِمَّةِ الحَقِّ أَنْ یُقَدِّرُوا أَنْفُسَهُمْ بِضَعَفَةِ النَّاسِ کَیْلَا یَتَبَیَّغَ بِالفَقِیرِ فَقْرُهُ‌.

امیر المومنین علیه السلام در جواب کسی که با استناد به ساده زیستی ایشان، دست از دنیا شسته بود فرمودند: وای بر تو!  من مثل تو نیستم چرا که خداوند تعالی بر پیشوایان عادل، واجب فرموده که خود را مثل مردم ضعیف قرار دهند تا فقر و تهیدستى، خون آنها را به جوش نیاورد و دچار اضطراب نشوند و در نتیجه موجب هلاکتشان نگردد.

پی نوشت:

سیاست پاک و تقوامدار(3)

رهبر معظم انقلاب:

فقط سیاستمدار بی تقوا می تواند به مردم دروغ بگوید و تهمت بزند.

وقتی بنابر رعایت تقوا و رعایت اخلاق باشد، دست و زبان بسته است. روش امیرالمؤمنین این است. تقوا که نبود می تواند همه چیز بگوید، خلاف واقع بگوید، تهمت بزند، دروغ به مردم بگوید، عهد را نقض کند و می‌تواند دلبستگی به دشمنانِ صراط مستقیم پیدا کند.

امیرالمؤمنین می فرماید: من سیاست را با تقوا انتخاب کردم، با تقوا اختیار کردم این است که در روش امیرالمؤمنین، مکاری و حیله‌‌‌‌‌گری و کارهای کثیف و این چیزها وجود ندارد؛ پاکیزه است.

رهبر معظم انقلاب؛ شرح خطبه ۲۰۰ نهج البلاغه