نوافل
نافله به معنی هبه، عطیه و زیاده می باشد؛ و نماز نافله به نماز زائد (اضافه) بر نماز واجب اطلاق میشود(مجمع البحرین طریحی؛ ذیل لغت نَفَل) در اصطلاح فقها به نمازهای مستحبی گفته می شود که در زمانهای مخصوصی خوانده می شود.
نماز های نافله سی و چهار رکعت میباشند ...
اعمال مخصوص شب نوزدهم چند چیز است:
اوّل: صد مرتبه اَسْتَغْفِرُ اللّهَ رَبّى وَ اَتُوبُ اِلَیهِ.
دوم: صد مرتبه اَللّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ اَمیرِالْمُؤْمِنینَ؛
قتله جمع قاتل است؛ خدایا قاتلین امیر المومنین را لعن کن...
شب قدر شبى است که به تصریح قرآن بهتر است از هزار ماه و در آن شب تقدیر امور سال مىشود.
اعمال شبهاى قدر بر دو نوع است؛ یکى آنکه در هر سه شب باید کرد و دیگر آنکه مخصوص است به هر شبى، امّا اوّل، پس آن چند چیز است:
اعمال مشترک سه شب:
اول: غسل است، علاّمه مجلسى فرموده که غسل این شبها را مقارن غروب آفتاب کردن بهتر است که نماز شام را با غسل بکند
الکافی (ط - الإسلامیة)؛ ج2، ص: 507
1- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ أَبِی الْمَغْرَاءِ عَنِ الْفُضَیْلِ بْنِ یَسَارٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: أَوْشَکُ دَعْوَةٍ وَ أَسْرَعُ إِجَابَةٍ دُعَاءُ الْمَرْءِ لِأَخِیهِ بِظَهْرِ الْغَیْبِ: نزدیک ترین دعا و سریعتر از همه به لحاظ استجابت، دعای انسان پشت سر برادر[مومن] خود است.
2- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: دُعَاءُ الْمَرْءِ لِأَخِیهِ بِظَهْرِ الْغَیْبِ یُدِرُّ الرِّزْقَ وَ یَدْفَعُ الْمَکْرُوهَ: دعای انسان پشت سر برادر[مومن] خود موجب ریزش و فراوانی رزق و دفع امور ناخوشایند است.
________________________________________
کلینى، ابو جعفر، محمد بن یعقوب، الکافی (ط - الإسلامیة)، 8 جلد، دار الکتب
الإسلامیة، تهران - ایران، چهارم، 1407 ه ق
آیت الله جوادی آملی:
اگر قرآن به سر مى گذاریم، هدف تنها این نباشد که خدا گناهان ما را بیامرزد، ما را به جهنم نبرد، ما را به بهشت ببرد. اینها ریخت و پاش سفره شب قدر است. وقتى یک دوستى سفره اى پهن مى کند، مائده الهى و مَأدبة الهى مى چیند، مهمان هاى خود را به بهترین وجه پذیرایى مى کند. وقتى مهمان ها برخاستند، سفره برچیده مى شود، آن ریزه هاى سفره را مى ریزند؛ مرغ ها آن ریزه هاى سفره را مى چینند...
"اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ یُحْیِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها"(حدید؛ 17)
بدانید که خداوند زمین را بعد از مرگش زنده میکند.
امام صادق علیه السلام: العدلُ بعد الجور؛ منظور زنده شدن زمین به وسیله عدالت است بعد از آنکه با جور مرده باشد.
امام باقر علیه السلام در تفسیر این آیه فرمودند: یُحیى اللَّه تعالى بالقائم بعد موتها، یعنى بموتِها کُفرَ اهلِها، و الکافرُ میت: خداوند زمین را به وسیله حضرت مهدى (عج) زنده میکند بعد از آنکه مرده باشد، و منظور از مردن زمین، کفر اهل آن است و کافر مرده است!
امام کاظم علیه السلام: فان اللَّه یُحیى القلوبَ المیتة بنور الحکمة کما یُحیى الارض المیتة بوابلِ
المطر: خداوند دلهاى مرده را به نور حکمت زنده
میکند همانگونه که زمینهاى مرده را به بارانهاى پربرکت".
(تفسیر نمونه، ج23، ص: 343)
نهج البلاغة؛ حکمت 252
فرض الله ..... وَ الصِّیَامَ ابْتِلَاءً لِإِخْلَاصِ الْخَلْقِ؛ .... و خداوند برای آزمایش اخلاص مردم، روزه را واجب کرد.
- تولّی یتولّی هر دو مختوم به الف تلفظ شود تولِّی(مصدر) : 1. ولایت پذیری، 2. اعراض و رویگرداندن. پس این کلمه از اضداد است و در قرآن در هر دو معنا استعمال شده است: عبس و تولّی(عبس؛1): چهره در هم کشید و روی گرداند...، فإن تَولّوا فإن الله لا یحب الکافرین(آل عمران؛32): اگر اعراض کنند، سرپیچی کنند....(تولی یعنی ولایت پذیرفتن و اطاعت کردن که ضد آن میشود اعراض کردن و سرپیچی کردن)
تبرِّی و تولِّی هم در مذهب شیعه معروف و مسلّم است...
ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار؛ ج3، ص: 329؛ علامه محمد باقرمجلسی
2- وَ رَوَى مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنِ ابْنِ أُذَیْنَةَ عَنْ فُضَیْلِ بْنِ یَسَارٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ الْفَرِیضَةُ وَ النَّافِلَةُ إِحْدَى وَ خَمْسُونَ رَکْعَةً مِنْهَا رَکْعَتَانِ بَعْدَ الْعَتَمَةِ جَالِساً تُعَدَّانِ بِرَکْعَةٍ وَ هُوَ قَائِمٌ، الْفَرِیضَةُ مِنْهَا سَبْعََ عَشْرَةَ رَکْعَةً وَ النَّافِلَةُ أَرْبَعٌ وَ ثَلَاثُونَ رَکْعَةً(الحدیث حسن).
ترجمه: نمازهای واجب و نافله پنجاه و یک رکعت هستند؛ از جمله آنها دو رکعت بعد از عشاء [ موسوم به وُتَیره] نشسته خوانده میشود و اگر ایستاده خوانده شود یک رکعت محسوب میشود. نماز های واجب هفده رکعت میباشد و نمازهای نافله سی و چهار رکعت می باشند.