الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشى - سلطان العلماء)؛ ج2، ص: 138
مکروه است پدر و مادر و افراد تحت تکفل این دو، از عقیقه بخورند و کراهت این کار در مورد مادر بیشتر است و مستحب است مومنان به خوردن آن دعوت شوند که باید حداقل ده نفر باشند و اگر بیشتر باشند فضیلتش بیشتر است و اینکه با آب و نمک پخته شود و اگر لازم بود چیزهای دیگری نیز به آن افزوده شود(آبگوشت شود).
الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشى - سلطان العلماء)؛ ج1، ص: 84
تعقیب یعنی اشتغال به دعا و ذکر به دنبال نماز، بسیار است؛ چرا که در این زمینه از اهل بیت علیهم السلام روایات بسیار رسیده است. افضل تعقیبات، سه بار تکبیر گفتن است به گونه ای که دستها تا مقابل گوش بالا برده شود و بر روی دو زانو یا نزدیک به آن قرارداده شود و کف دستها [ هنگام بالا بردن] به سمت قبله باشد، سپس تهلیل مرسوم یعنی "لا إله إلا الله إلها واحدا و نحن له مسلمون تا آخر" گفته شود سپس تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها.
تعبیر "سپس" از حیث رتبه(ترتیب) است نه فضیلت وگرنه تسبیحات حضرت زهرا، مطلقا افضل تعقیبات است.
سپس دعاهای وارده خوانده شود سپس دو سجده شکر گزارده شود و ... .
المحاسن (للبرقی)؛ ج1، ص: 86(ابوجعفر برقی:280)
9389- وَ عَنْهُ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَى عَنْ حَرِیزِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ زُرَارَةَ بْنِ أَعیَنَ عَنْ أَبِی جَعفَرٍ البَاقِرِ ع قَالَ: صَلَاةُ الْجُمُعَةِ فَرِیضَةٌ- وَ الِاجْتِمَاعُ إِلَیهَا فَرِیضَةٌ مَعَ الْإِمَامِ- فَإِنْ تَرَکَ رَجُلٌ مِنْ غَیْرِ عِلَّةٍ ثَلَاثَ جُمَعٍ- فَقَدْ تَرَکَ ثَلَاثَ فَرَائِضَ- وَ لَا یَدَعُ ثَلَاثَ فَرَائِضَ مِنْ غَیْرِ عِلَّةٍ إِلَّا مُنَافِقٌ.
امام محمد باقر علیه السلام: نماز جمعه واجب است و با وجود امام، حضور در آن نیز واجب است؛ پس اگر کسی بدون علت سه جمعه را [به طور متوالی] ترک کند در واقع سه فریضه و واجب را ترک کرده است و کسی جز منافق سه واجب را بدون علت ترک نمی کند.
پی نوشت:
همانطور که از ظاهر حدیث پیداست، ترک سه نماز جمعه واجب بدون هیچ گونه عذری علامت منافق است. ضمن آنکه وجوب نماز جمعه شرایطی دارد مانند وجود امام معصوم یا منصوب ایشان و حداقل 7 نفر بودن تعداد نمازگزاران و ... که در جای خود بحث شده است.
الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة(المحشى - سلطان العلماء)؛ ج1، ص83(شهید ثانی)
و لیکن القنوتُ بالمرسوم على الأفضل- و یجوز بغیره و أفضله کلماتُ الفرج و بعدَها
"اللهم اغفر لنا و ارحمنا و عافنا و اعفُ عنا فی الدنیا و الآخرة إنک على کل شی‌ء قدیر"
و أقله سبحان الله ثلاثا أو خمسا و یُستحب رفعُ الیدین به موازیا لوجهه بطونُهما إلى السماء مضمومَتیِ الأصابع إلا الإبهامَین و الجهرُ به للإمام و المنفردِ و السرُّ للمأموم.
افضل این است که در قنوت، کلمات فرَج[= لا اله إلا الله الحلیم الکریم لا إله إلا الله..] و بعد از آن "اللهم اغفر لنا و ارحمنا و عافنا و اعفُ عنا فی الدنیا و الآخرة إنک على کل شی‌ء قدیر"خوانده شود و کمترین مقدار قنوت گفتن سه یا پنج بار سبحان الله است.
و مستحب است بلند کردن دستها در حالی که موازی صورت و کف دست به سمت آسمان باشد و تمام انگشتان به هم چسبیده باشد جز شست و اینکه در جماعت امام بلند بخواند و ماموم یواش و در نماز فرادی نیز بلند خوانده شود.
الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ج1، ص39(شهید ثانی:966)
و الشهید لا یُغَسَّلُ و لا یُکَفَّنُ
شهید یعنی مسلمان یا در حکم مسلمانی(1) که در معرکه جنگی که پیامبر یا امام یا نائب خاص ایشان بدان امر فرموده یا در جهادی که در زمان غَیبت واجب شده مانند زمانی که کسانی به مسلمانان حمله کنند و کیان اسلام در خطر باشد و بدون امام یا نائب ایشان ناچار به جهاد با آنها باشند، از دنیا برود که البته در قِسم اخیر اختلاف است.
شهید به این جهت شهید نامیده شده است که برای او به مغفرت و بهشت شهادت داده می شود(2). چنین شهیدی، غسل و کفن لازم ندارد بلکه بر او نماز خوانده می شود و با لباسها و خونش دفن می شود و آنچه از پوستین و چرم مانند کفش دارد، از تنش بیرون آورده می شود هرچند خونی باشند. و غیر از چنین شهیدی، غسل و کفنش واجب است هرچند در برخی اخبار بر او اسم شهید اطلاق شده باشد مانند: مبتلا به طاعون و مبتلا به بیماری بَطن(دل درد) و غرق شده و کسی که خانه بر سرش خراب شود و زن زائو(در حین زایمان) و کسی که به خاطر مال و خانواده اش توسط راهزنان و غیره کشته شود.
پی نوشت: 1. در حکم مسلمان یعنی اطفال و مجانین، 2. این یک وجه تسمیه است.
آیا رهن کامل منزل اشکال شرعی دارد؟
آیت الله خامنه ای: اگر خانه به مبلغى اجاره شود و در ضمن عقد اجاره شرط گردد که مستأجر مبلغى را به صاحب‌خانه قرض دهد در صورتى که اجاره به مبلغ متعارف باشد اشکال ندارد، و رهن کامل صحیح نیست.
سؤال: اگر انسان در وضعیتی باشد که اصلاً جهت قبله را نداند و گمانش نیز به هیچ طرف نرود، وظیفه اش نسبت به نماز چیست، یعنی به کدام جهت نماز بخواند؟
آیات عظام امام خمینی، صافی، فاضل و نوری همدانی: اگر وقت تنگ نیست باید به چهار طرف نماز بخواند(رساله دانشجویی).
آیات عظام سیستانی، مکارم، وحید: نماز به یک طرف کافی است اگرچه بهتر است(احتیاط مستحب) به چهار طرف خوانده شود(رساله دانشجویی)
آیت الله خامنه ای: در مفروض سؤال بنا بر احتیاط[واجب] باید به چهار طرف نماز بخواند و اگر برای چهار نماز وقت ندارد، به هر اندازه که وقت دارد، نماز بخواند(اجوبة الاستفتائات؛ سوال368).
آیت الله بهجت: در صورت عدم ظنّ عقلایی در تشخیص قبله، احتیاط در چهار طرف مى نماید، یا در هر قدر از آن که وقت کافى باشد بدون حرج(سایت نشر آثار ایشان).
نکته: در صورت عدم حصول یقین و اطمینان، ظن و گمان هم در تشخیص قبله کافی است(همه مراجع) و در صورت عدم حصول گمان باید به فتاوای بالا عمل کرد.
ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، ج4، ص: 667(علامه محمد باقر مجلسی)
49- مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنِ الْحَلَبِیِّ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام عَنِ الْقِرَاءَةِ فِی یَوْمِ الْجُمُعَةِ إِذَا صَلَّیْتُ وَحْدِی أَرْبَعاً أَجْهَرُ بِالْقِرَاءَةِ فَقَالَ نَعَمْ وَ قَالَ اقْرَأْ بِسُورَةِ الْجُمُعَةِ وَ الْمُنَافِقِینَ یَوْمَ الْجُمُعَةِ(الحدیث حسن کالصحیح):
از امام صادق علیه السلام در مورد قرائت [نماز ظهر] در روز جمعه پرسیدم که اگر فرادی نماز چهار رکعتی خواندم حمد و سوره را بلند بخوانم؟ فرمودند: بله، و افزودند: در روز جمعه، سوره جمعه و منافقون را بخوان.
50- سَعْدٌ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ أَبِی الْخَطَّابِ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ بَشِیرٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ عِمْرَانَ الْحَلَبِیِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ وَ سُئِلَ عَنِ الرَّجُلِ یُصَلِّی الْجُمُعَةَ أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ أَ یَجْهَرُ فِیهَا بِالْقِرَاءَةِ فَقَالَ نَعَمْ وَ الْقُنُوتُ فِی الثَّانِیَةِ(الحدیث صحیح):
از امام صادق علیه السلام شنیدم که در مورد شخصی از ایشان سوال شد که روز جمعه نماز را چهار رکعتی می خواند(به جای نماز جمعه، نماز ظهر میخواند)، آیا می تواند بلند بخواند؟ فرمودند: بله و در رکعت دوم قنوت می گیرد.
وَ قَالَ الْبَاقِرُ ع الرَّجُلُ إِذَا صَلَّى الْجُمُعَةَ أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ یَجْهَرُ فِیهَا وَ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَوَّلَ مَا صَلَّى فِی السَّمَاءِ صَلَاةَ الظُّهْرِ یَوْمَ الْجُمُعَةِ جَهَرَ بِهَا( بحار الأنوار، ج86، ص: 209):
امام محمد باقر علیه السلام: کسی که نماز [ظهر] جمعه را چهار رکعتی می خواند بلند بخواند، پیامبر اولین نمازی که در آسمان خواندند نماز ظهر جمعه بود که بلند خواندند.
تهذیب الأحکام، ج2، ص: 283(شیخ طوسی، متوفای 460)
أَحْمَدُ عَنِ الْبَرْقِیِّ عَنِ النَّوْفَلِیِّ عَنِ السَّکُونِیِّ عَنْ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَلِیٍّ ع قَالَ: آخِرُ مَا فَارَقْتُ عَلَیْهِ حَبِیبَ قَلْبِی أَنْ قَالَ یَا عَلِیُّ إِذَا صَلَّیْتَ فَصَلِّ صَلَاةَ أَضْعَفِ مَنْ خَلْفَکَ وَ لَا تَتَّخِذَنَّ مُؤَذِّناً یَأْخُذُ عَلَى أَذَانِهِ أَجْراً.
از آخرین وصایای پیامبر(ص) به من این بود که ای علی! وقتی نماز می خوانی مانند ضعیف ترین مامومین نماز بخوان(مراعات حال آنها را بکن) و موذنی که بابت اذان خود اجرت می گیرد اختیار نکن.
هر بازی و مسابقه ای با برد و باخت حرام است؛ البته اسب سواری و تیر اندازی از این قاعده مستثنا هستند و اما شطرنج و پاسور و نظیر آن بدون برد و باخت؛ برخی حرمت آن را را منوط به آلت قمار بودن کرده اند و برخی دیگر مطلقا فتوا به حرمت داده اند
